***
միֆական գարուն:
երկնքի խորքը մխրճվող ծառերը
Պերսեփոնեի հազարավոր ձեռքերն են`
անդրաշխարհից աճած:
մութն ու լույսը շուտով կհամբուրեն իրար:
ավարտից հետո հերթական սկիզբն է,
և դու նորից բովանդակ Իթակեի արքան ես:
մենք դուրս ենք ժամանակից,
մենք գոյություն չունենք
անծիսակարգ այս դարում:
երկու լռությունների միջակայքում հնչող
մի քանի նոտա.
սա է կյանքը և ուրիշ ոչինչ`
քաոտիկ ռապսոդիա կամ վիեննական վալս,
ինչպես ցանկանաս կամ ինչպես ստացվի:
պարզապես գտիր ու ապրիր քո միֆը:
դա առավելագույնն է,
ինչ թույլ է տալիս
մեր կաղապարված
գոյության սահմանը:
որպես տիեզերական սարդոստայնի
երկու մանրաթել`
գրեթե անտեսանելի,
մենք կախված ենք հարատևության
զույգ նժարներից:
երբ անցյալն ու գալիքը
փակ են ու խավար,
սովորենք, ուրեմն,
սիրել ճանապարհը,
որ մի ակնթարթ մերն է լինելու:
մինչդեռ չարախինդ Քրոնոսը
ջնջում է մեր հետքերը
գոյության մյուս ծայրից:
թաքցրու իմ մասին հիշողությունը
դեգերումներիդ վերջին հանգրվանում:
անշարժացումը նույն ինքը` մահն է,
սակայն նույն կետից
միաժամանակ,
և նույն ուղղությամբ
սլանալ չի կարող երկու նետ:
այս հավերժական լաբիրինթոսից
ելքը դեռ չի գտել ոչ ոք,
գուցե հենց այն պատճառով միայն,
որ ելքի մասին մոռանալն է ելքը:
փորձենք, ուրեմն, մոռանալ:
Դեմետրան, թանձր քամի դարձած,
համբուրում է դստեր հազարավոր ձեռքերը.
Դեմետրան հարության հրաշք է խոստանում:
տիեզերքը սպասում է,
տիեզերքը լուռ է:
ես եմ վերադարձը,
ես եմ Իթակեն` քո միակ տունը`
քսանչորսերորդ գարնան անձրևներով արբած:
ապրիր ինձ հետ, իմ կողքին, իմ մեջ,
քանի դեռ մերն է միֆական այս գարունը:
***
նրանք` հանդիպակաց նստարանին,
նրանց աչքերում սեր կա`
հողոտ, թանձր ու մարդկային սեր:
իսկ մեր աչքերո՞ւմ,
դու մեր աչքերը տեսե՞լ ես:
մենք կիսամարդ ենք`
կիսագոյությամբ,
կիսահավատով,
կիսասիրով:
ամեն բան է կիսատ:
լիարժեք են բառերը միայն,
հոսող, ջերմացնող, փարատող բառեր:
միայն բառերը մեզ չեն դավաճանում,
իսկ մենք ամենավատ դավաճաններն ենք
բոլոր սիրահարներից.
մենք ինքներս մեզ ենք դավաճանում…
մինչ ես քո գրկում
կանաչ աչքերով պատանու
ձեռքերն եմ երազում,
մինչ ես քո միջով սիրում եմ ուրիշին,
դու` չգիտեմ` ում աչքերն ես
մտաբերել կամ շուրթերը…
իսկ նրանք` հանդիպակաց նստարանին,
նրանց աչքերում սեր կա,
որ մի օրում կպարպվի նորածնի լացի մեջ
ու կդառնա կյանք`
աշխատանքային վեց օր
ու կիրակնօրյա վեճ…
սերը զսպանակ չէ,
որ ձգես-տարածես կյանքի երկայնքով,
ոչ էլ երկնիշ թիվ,
որ հավասար բաժանես օրերիդ թվին…
իսկ մերը կիսակյանք է,
կիսաերազ:
մենք պատրանքներ ենք վաճառում իրար,
մեր միջև միայն բառերն են իրական,
որ համբույրի հետ ներծծվում են շուրթերի մեջ
ու հոսում ներս:
մեր սիրուց միայն բառեր են մնում…
***
Ճանապարհն իմ միջով դեպի ինձ է ձգվում:
Հայացքների,
շնչառության,
մտքերի աղմուկը,
երեկոյացող քաղաքի լույսերը…
Ես բաց եմ թողնում իրականությունը
կամ իրականությունն է բաց թողնում ինձ:
Ես դադարել եմ.
էվկլիդյան չափումներն այլևս չկան:
Անշարժացումը ստվերների ու մարդկանց,
երկինքը հեղեղած գույների տարափը.
ձայները լցվում են թավիշով
ու հոսում: Ներիր ինձ
գոյությունն իմ անապաստան ու անմարմին,
թափառումներն իմ` ուրվական նավի պես
աներևույթ,
որ խարիսխ չի նետում ոչ մի ափի
իր չգոյությունը չմատնելու համար:
Ես թափանցիկ եմ,
թափանցիկ ու քամոտ տարածություն,
որ հազար ձև ու մարմին է փոխել:
Լցրու ինձ անապատի տաք ավազով
ու բաց թող:
Լցրու ինձ լողացող աստղափոշով
կամ գույներով ծիածանի
ու այրիր`
պատահաբար:
Իմ մեջ ապրել-մեռել են
աստվածներ ու դևեր`
թողնելով գոյության դատարկն
ու մի նոր, չապրած առեղծվածի խոստում:
Ներիր ինձ աննյութեղեն հեռուների կարոտը,
իմ երակներով հոսող հավերժության քամին,
որ դարձնում են ինձ
Պենելոպեի մարմնում թակարդված Ուլիս:
Սպասումից սպասում տասներկու քայլ է
կամ շրջան:
Պարագիծը բաժանիր տրամագծին
ու կստանաս երկար որոնված Պին,
որով, միևնույն է, ոչինչ չես կարող չափել,
անգամ կարոտը,
ոչ էլ կառուցել կարող ես`
հին եգիպտացու կատարելությամբ:
Պարզապես հավաքիր իմ մասնիկներն
ու վերածիր ամպի,
որից ժամանակի վրա անձրև կտեղա,
ու երկաթյա սլաքները կժանգոտեն:
***
իմ և քո միջև ժամանակի վիհեր են,
որ ոչնչով չես լցնի այլևս:
փորձիր երեկոյի դատարկը մեղմել
մի բաժակ սուրճով.
չի ստացվի, թերևս:
ու ոչինչ տեղում չէ,
ոչինչ տեղին չէ:
տեղահան են բառերն անգամ`
ցաքուցրիվ,
ֆրագմենտացված,
պատառոտված երբեմն:
իմ և իմ միջև ժամանակի վիհեր են,
ես փորձում եմ հավաքել ժամանակն
ու սեղմել անցյալի մեջ,
համայնապատկեր ստանալ
կամ ֆիլմաշար`
հաջորդական ու հստակ:
չի ստացվի,
չի ստացվում, թերևս:
հատուկենտ, ցրված`
գույն,
բառ,
շարժում,
հայացք,
որ չեն դառնում պատկեր:
«ես և դու»,
որ չի դառնում «մենք»,
որքան էլ սոսնձես:
չի բացվում շրջանը,
սկիզբն ու ավարտը
նույն ուրվագիծն ունեն,
ու ոչինչ տեղում չէ,
ոչինչ տեղին չէ`
կարոտելն անգամ
կամ սիրելը:
ապրիր ինձ,
որպես ինքն իր մեջ սպառվող ակնթարթ,
ու բաց թող:
***
Սիլվիա Փլաթին
ես եկել եմ, որ միասին թռչենք,
իմ փոքրիկ, անթև բզեզ,
ես եկել եմ, որ դուրս գաս խավարից:
հեռվում այրվող տերևների ծուխն
ինձ հանգիստ չի տալիս,
այրվող տերևները դեռ կանաչ են,
այրվող տերևները դու ես,
ու գուցե հենց ես եմ քեզ այրել:
բայց հոտը մարդահոտ չէ,
ինչո՞ւ ես հայացքդ փախցնում.
դեռ կարծում ես, որ մենք կախա՞րդ ենք:
գուցե,
այլևս կարևոր չէ:
դու փակում ես աչքերդ,
ու ես տեսնում եմ ձեզ բոլորիդ,
ձեր արյունոտ պայքարը
ու ավարտը` արվեստորեն գեղեցիկ:
հարթ, մոմե դեմքերով
դուք լողում եք չգոյության
սառը ալիքներում.
նա, որ խեղդվեց գետում,
նա, որ ճոճվում էր առաստաղից կախված,
նա, որ ուզում էր թիավարել աստծո մոտ,
և դու`
իմ փոքրիկ, անթև պսևդո-հրեա,
հրեական մահվան կատարյալ բեմադրում:
դուք անշունչ դիմակներ եք դարձել,
որ հերթով դնում եմ իմ դեմքին
ու կենդանացնում հայելու արծաթի մեջ:
դուք անցնում եք իմ միջով,
ու ես ջնջվում եմ իմ եսերի արանքում:
ինձ կնոջ մարմին են հագցրել
ու պոետի գլուխ,
բայց պոետներն արգանդ չունեն.
ես սարսափում եմ իմ մարմնից:
անհնարին գոյություն:
սպանիր կապույտ զարկերակը,
մա՜յր գետ,
տար ինձ նրանց մոտ:
իմ ելքը անցնում է նույն դռան միջով:
