արարված առաջին
ես սովորել եմ գրել,
երբ դեռ նոր են ճանաչում կաթը.
ես սովորել եմ գրել մենության մասին.
բոլորը, ովքեր մենակ են,
գրել են.
բոլորը գրել են.
մենությունը կամուրջ է,
որով ամեն երեկո հաղթահարվում է աղմուկը.
մի օր ամեն ինչ փոխվում է.
երեկոներին հայտնվում ես դու կամրջի ծայրին.
մի կերպ տանում եմ երթուղայինի դռան
նախավերջին ճառը
և քայլում դեպի քեզ բերող
ամենաերկար ճանապարհով.
ես ժամանակի բնավորությունը ունեմ.
երբեք չես իմանա՝ որտեղից ուր եմ փախչում.
այլևս ոչ մի օրորոցային քուն չի բերում.
երբեմն մտածում եմ քո,
աստծո
և մնացած կարևոր բաների մասին,
բայց այս արի-ներն ու գնա-ները նույնպես
խանգարում են գտնել քունը.
սովորեցրո՛ւ ինձ
երգել մնալու մասին.
թե ինչպես կարելի է բույն դնել քարի մեջ
ու չբողոքել դատարկությունից.
գիտեմ՝ լռությունն ամենուրեք է.
այս տունը…
արի կառուցենք այս տունը,
որ մեր գլխում է.
նեղ ու փոթորկոտ,
ճիշտ այս փողոցի նման.
սովորեցրո՛ւ ինձ
երգել սպասելու մասին,
երբ երեկո է,
և անձրևը հարվածում է ձախից,
որովհետև ձախում, ասում են՝
սիրտն է…
երևում է ճանապարհի վերջը.
այս վերնաշապիկը սահմանափակում է օդս.
ես գիտեմ՝ ինչ-որ տեղ դու լսում ես ինձ.
մեզ մնում է երեք րոպե
ընտրելու համար
ներքև
և ավելի ներքև
ընկնելու միջև.
ես անցնում եմ վերջին խաչմերուկը.
դեռ չհասած՝ պայուսակումս փնտրում եմ բանալին,
որ ավելորդ չսպասեմ.
«այստեղ կանգնեք, խնդրում եմ».
մի կերպ հաղթահարում եմ երթուղայինի դռան
այս օրվա վերջին ճառը.
հետո գիտակցում եմ՝
այս երեկոն միակը չէ,
ոչ էլ՝ վերջինը.
քայլերս ուղղում եմ ավելի ներքև.
ևս մեկ քայլ իջնում եմ դեպի քեզ
և դրանով հավերժ հեռանում եմ քեզանից:
արարված երկրորդ
սերը, փաստորեն,
մեզ միշտ գետնի վրա է պահել, սիրելիս,
և ոչ թե հակառակը, ինչպես կարծում էինք.
մեզ վիճակված էր տեսնել
մայրամուտին իրեն հոշոտող երկինք,
դրանից ներքև՝
տաք երկրների տեղը մոռացած ագռավների
անձայն երամ,
շուրջբոլորը ցցված կիսամերկ ծառեր,
ինչ-որ կիսաքանդ կամրջակ ու
գարնանային թշվառ մի գետ.
ամեն ինչ այնպես անկենդան էր ու վհատեցնող,
որ մարդ ուզում էր կախվել
այդ ծառերից մեկի ճյուղից,
և ի՜նչ հսկայական ուժ էր պետք
ցատկի պահին չփոշմանելու համար.
գարուն է. մենք թեյ ենք խմում ու
ժամերով նստում
համարյա ցամաքած, ճահճոտ գետի ափին.
որոշում ենք, թե որ ճյուղին կապենք պարանը.
հետո աղմուկը մեզ
անհայտ ուղով դուրս է բերում փողոց,
բոլորը մեզ են նայում շշմած հայացքներով.
պարզվում է՝ մերկ ենք.
գլուխդ բարձր, սիրելիս,
ցո՛ւյց տուր պարանոցդ,
թող տեսնեն՝ մենք ոչ մի խնձոր չենք կերել,
բավական է՝ մեղքը մեր կոկորդին շարեն.
հանկարծ, չգիտես ինչու,
խրտնած ձիերի նման
բոլորը փախչում են դեպի մեզ.
բոլորն էլ հաղթանդամ են ու մսեղ,
խոզի ժիր աչքերով.
դու վախենում ես այդ մսագնդերից, սիրելիս, ճի՞շտ է.
ես՝ նույնպես.
մենք պետք է գտնենք ելքը դեպի ներս.
դու առաջարկում ես վերադառնալ քարանձավ ու
առաջվա պես
թաղվել ձյան տակ՝ քառասունմեկ մետր խորությամբ.
ես լռում եմ ու ետ նայում,
որ մեկ անգամ էլ տեսնեմ
սպիտակ կոշիկներով ու
ցեխոտ վերնաշապիկներով մարդկանց.
մտածում եմ՝
«սրանք երևի սիրո կարիք ունեն».
սրտիցս դուրս եմ քաշում սերս ու
պարզում նրանց.
որտեղից որտեղ ագռավները տեսնում են ու
վրա հասնում,
հոշոտում են այն հենց ափերիս մեջ.
ամբոխը վայրենաձայն քրքջում է.
ես սարսափած ընկնում եմ ու
գլուխս դնում քարին
տրոլեյբուսի նստարանի փափուկ թիկնակին հենվելու պես.
դու կանգնել ես հեռու՝ խռովածի նման,
ես մխրճվում եմ ժայռի մեջ,
ինչպես Պրոմեթևսը,
որ նույնպես ամեն օր զոհում է ինքն իրեն,
պարզում եմ արնաշաղախ ձեռքս՝
քոնը բռնելու համար,
դու հարձակվում ես ու
հոշոտում սիրտս.
…և որքան շատ ես ուտում,
այդքան քիչ կշտանում ես.
այդպիսին է հավերժական անեծքը:
արարված երրորդ
ինչպե՞ս ասեմ…
…այո՛, կասեմ, ինչպես կա.
երեկ վերջապես
տեսա այս տարվա առաջին թիթեռը,
չնայած որ նրան երբևէ չեմ սպասել.
այդպես լինում է և մարդկանց հետ.
նախ թռչում ենք,
ապա՝ խոնարհվում,
հետո ինքներս քանդում ենք մեր հիմքը
և սխալմամբ փուլ գալիս ուրիշների վրա.
սիրում ես մեկին,
սիրում ես բոլորին ուրեմն.
մենք թռանք քաղաքից քաղաք ու
հրաժեշտ տալու մեջ հմտացանք.
քո սիրտը սառն էր,
իմը՝ ավելի քան,
մենք սև բլուզներով սպիտակ մարդիկ էինք
(լինում է և հակառակը).
դու երբեք չէիր խոսում մեր,
աստծո
ու մնացած կարևոր բաների մասին,
քնում էիր շուտ՝ նախքան արթնանալս,
չէիր սիրում քայլել
կամ պարել ջազի տակ…
…ատում եմ ջազը.
ես արթնանում էի գիշերը.
նստում էի լուռ ու կանգնում էի լուռ.
ասելիքը շատ էր.
ամեն օր կենցաղը մեր միջև
հսկայական փոս էր փորում ու
խցկվում դրա մեջ.
իմ գլխացավը սաստկանում էր.
թուլության պահին ես փաթաթվում էի մեջքիդ.
դեմքդ ուրիշների համար էր…
մենք տեսնում էինք իրար ու
խոնարհվում՝ բարևելու փոխարեն.
մեր գլուխները հակվում էին ու ամբողջանում.
դու մազերս հետ էիր տանում, որ համբուրես շուրթերս,
ես մազերդ հետ էի տանում, որ համբուրեմ ճակատդ.
մեր շուրջը տարածվում էին հսկա կանաչ ջրիմուռներ
և խաղաղեցնում սիրենների հոսքը
այդչափ Խաղաղ օվկիանոսում.
դու ուզում էիր քնել.
«արի մի քիչ էլ մնանք ափին,- ասում էի,-
ևս երկու րոպե».
ես տեղավորվում էի այդ փոքր ժամանակի մեջ,
լքում էի բոլորին ու քեզ դառնում…
դու նույնպես լքում էիր ինձ.
ես գլխահակ քայլում էի դեպի Ոչմիտեղ.
իմ տունն այնտեղ էր.
ճանապարհին
անծանոթներն ինձ հարցուփորձ էին անում
սրա-նրա մասին,
«այո՛,- ասում էի,-
բոլորին էլ ճանաչում եմ,
բոլորին էլ սիրել եմ».
գլխումս ինչ-որ ձայն
ինձ անդադար պատմում էր
ծովակովերի մասին,
որոնց մարդն անխնա ոչնչացրեց
չափազանց համեղ լինելու համար.
մենք երկուսով հենվել էինք իմ ուսերին.
ծանրությունից ես արդեն կիսով չափ քանդվել էի.
երեկոյան սոդայի փոխարեն քեզ էի լցնում ջրի մեջ
ու կուլ տալիս՝
հիմնովին քայքայելով ստամոքսս.
քո հիմքը մնաց ամուր.
դու կարողացար հեռանալ.
ինձ սովորեցրիր ընտելանալ քեզ ու
կարոտել նաև…
…հիմա սովորեցրու կարոտել նաև ուրիշներին: