Ծնված լինելով Սայգոնում (Վիետնամ, հոկտեմբերի 14, 1988թ.)՝ բանաստեղծ և խնբագիր Օուշեն Վոնգը (իսկական անունը՝ Քուըկ Վին Վոնգ. Օուշեն անունով նրան կնքել է մայրը ԱՄՆ արտագաղթելուց հետո) մեծացել է ԱՄՆ Քոնեքթիքութ նահանգի Հարթֆորդ քաղաքում: Գիտակցելով, որ անգրագիտությունը կործանում է իր ընտանիքը, Վոնգը հարազատների մեջ եղավ առաջին տառաճանաչը (11տ.): Ավագ դպրոցում սովորելու տարիներին որոշում է լքել Քոնեքթիքութն ու տեղափոխվում է Նյու Յորք: Ավարտում է Նյու Յորքի Բրուկլին արվեստների ակադեմիան, որպես 19-րդ դարի անգլիական գրականության մասնագետ: Այժմ Վոնգն ապրում և ստեղծագործում է Նորթհեմթոնում (Մասաչուսեթս,ԱՄՆ):

Օուշենի առաջին ժողովածուն՝ «Այրվածքներ»՝ բաղկացած ընդամենը 40 էջից, տպագրվել է 2011թ., որի համար նույն թվականին Պոեզիա անվանակարգում ստացել է Ստենլի Կյունիցի անվան երիտասարդական մրցանակ:  Այնուհետև, 2013թ. տպագրվեց երկրորդ ժողովածուն՝ «Ո՛չ» վերնագրով, որի համար մրցանակներ ստացավ՝ 2013թ. Չադ Ուոլշի անվան մրցանակաբաշխությունից և Էլիզաբեթ Ջորջի հիմնադրամից, 2014թ. հոնորար՝ Ռութ Լիլի Ռոզենբերգի ընկերությունից, ինչպես նաև նույն թվականին ստացավ Պուշկարտի մրցանակ: 2016թ. լույս տեսավ նրա «Գիշերային երկինքը՝ թաց սպիներով» բանաստեղծությունների ժողովածուն, որը անմիջապես դարձավ բեսթսելլեր: Նույն թվականի ապրիլին հրատարակչությունը ստիպված եղավ երկրորդ անգամ տպագրել գիրքը: Վոնգն այդ գրքի շնորհիվ հաղթող ճանաչվեց Ուայթինգ մրցանակաբաշխությունում, արժանացավ Թ.Էլիոթի անվան մրցանակին և Ֆելիքս Դեննիսի անվան «Լավագույն ժողովածուի հեղինակ» կոչմանը: 2019թ. հունիսի 4-ին լույս տեսավ նրա դեբյուտային վեպը «Երկրի վրա մենք համարյա չքնաղ ենք» խորագրով և վեց շաբաթ շարունակ պահեց բեսթսելլերի տիտղոսը, շուրջ տասը երկրում և ավելի քան 90 պարբերականում արժանացավ «Տարվա լավագույն գիրք» կոչմանը, ինչպես նաև հաղթեց Մարկ Տվենի և Դիլան Թոմասի անվան, Նյու Ինգլանդ Բուք և Դիջիթալ Բուք Ուորլդ մրցանակաբաշխություններում:

Օրերից մի օր կսիրեմ

Օուշեն, դու մի՛ վախեցիր:
Ճանապարհի վերջն այնքան առաջ է,
որ արդեն իսկ հետևում է մեր:
Մի՛ անհանգստացիր:
Հայրդ պարզապես հայրն է քո,
մինչև մեկնումեկդ մոռանա դա.
ինչպես ողնաշարը չի հիշում թևերն իր՝
անկախ նրանից՝ քանի անգամ ենք տապալվում գետնին:
Օուշեն, դու լսո՞ւմ ես ինձ:
Մարմնիդ ամենասիրուն մասն այն մեկն է,
որտեղ մորդ ստվերն է ընկնում:
Ահա մանկության տունը.
հավասարեցված հողին, դիմացը՝ կարմիր ազդանշան:
Մի՛ անհանգստացիր:
Արի կոչենք այն հորիզոն.
ոչինչ, որ երբեք չհասնես դրան:
Իսկ այժմ
թռի՛ր:
Հավատացնում եմ՝ փրկարարական նավակ չէ սա:
Ահա այն մարդը,
ում ձեռքերը լայն են բացված հեռացումներդ ընդունելու համար:
Եվ ահա այն պահը
(լույսերն անջատվելուց հետո),
երբ նրա ոտքերի արանքում
դեռ աղոտ լույսի շող է նշմարվում:
Ո՜նց ես նորից ու նորից օգտագործում այն՝
գտնելու համար ձեռքերդ:
Դու երկրորդ շանս ուզեցիր.
և տրվեց քեզ մի դատարկ բերան:
Մի՛ վախեցիր.
ատրճանակի կրակոցը լոկ ճիչն է մարդկանց,
ովքեր փորձում են մի քիչ էլ ապրել:

Օուշեն,
Օուշեն,
արթնացի՛ր:
Մարմնիդ ամենասիրուն մասն այն մեկն է,
որտեղից կառավարվում է այն:
Եվ հիշի՛ր.
մենությունը նույնպես ժամանակ է՝ անցկացված աշխարհի հետ:
Ահա այն սենյակը, որտեղ բոլորը ներկա են:
Մեռած ընկերներդ անցնում են միջովդ,
ոնց դու քամու ղողանջի միջով ես անցնում:
Ահա մի գրասեղան՝
մետաղալարե ոտքով և աղյուսով, որ դիմանա:
Այո, ահա մի սենյակ.
տաք ու արյունատար,
երդվում եմ,
երբ արթնանաս
պատերն այս
մաշկի հետ կշփոթես:

Համարյա եզրին
Լինել այնքան երիտասարդ,
որ հավատալ՝ ոչինչ չի փոխի նրանց.
նրանք քայլում են ձեռք ձեռքի տված
դեպի խառնարանը ռումբի:

Գիշեր՝ լեցուն սև ատամներով:
Կեղծ ռոլեքսը
աղջկա դեմքին խփվելուց շաբաթներ անց
մազերին երևում է որպես մանրանկար լուսնի:
Այս տարբերակում օձն անգլուխ է.
անշարժ՝ ինչպես սիրահարների կծիկից պոկված թելը:
Նա բարձրացնում է ներա սպիտակ բամբակե բլուզը՝
մերկացնելով հաջորդող ժամը:
Նրա ձեռքը:
Նրա ձեռքերը:
Վանկերը՝ նրանց միջև:

Օ հայր, օ նախանշան,
սեղմիր ներան, ինչպես դաշտն է ծվատում իրեն ծղրիդի ճիչով:
Ուսուցանիր ինձ
փլատակները տուն դարձնել կոնքոսկրերով:

Օ մայր, օ ձեռք րոպեի,
ուսուցանիր ինձ իշխել մարդուն,
ինչպես ծարավն է իշխում ջրի վրա:

Թող բոլոր ջրերը նախանձեն մեր բերաններին:
Թող բոլոր համբույրները դիպչեն մարմնին
եղանակի նման,
երբ խնձորենին շանթահարում է երկրագունդը
կարմիր սմբակներով:
Եվ ես՝
քո որդին:

Կեղծ նավակ

Դեղին պլաստմասսե
սև ծով.

աչքակերպ բեկոր
մթագնած քարտեզի վրա.

ոչ մի ափ
ժամանումի կամ բաժանման.

ոչ մի քամի,
բայց սպասում, որ մղում է առաջ.

իբր թե
կարող ենք սողոսկել վայրկյանի մեջ
ու երբևէ չհեռանալ.

կեղծ նավակ.
անթի.
և ալիքներ՝
մի-մի կանաչ լամպ
ժամկետանց.

կեղծ նավակ.
կեղծ տերև՝
ընկած կեղծ ծառից.
սպասում.

սպասում,
իբր թե
ճնճղուկները՝
գլխավերևումդ կքած,
դեռևս խոցված չեն
իրենց իսկ անվամբ:

Մի լավ բան ասա

Կրկին կանգնած ես ականապատ դաշտում:
Մեկը, որ վաղուց մեռած է,
տեղեկացնում է քեզ,
որ ճիշտ այնտեղ ես, որտեղ սովորում են պարել:
Ձյունը շուրթերիդ վրա
նման է աղի կտորի.
դու ցատկում ես քո մի մահից մյուսը.
սև՝ ինչպես օրերն Աստծո:
Ձեռքերդ փոքրիկ ճեղքեր են բացում քամու մեջ:
Դու ինչ-որ բան ես, որն արարվել է:
Արարվել է վերապրելու համար:
Ասել է, թե՝ դու ինչ-որ մեկի որդին ես:
Եթե բացես աչքերդ,
կհայտնվես հին տանը՝
դեղին առագաստներով նախշված վերմակի տակ:
Մորդ սիրեցյալը ծնկում է մահճակալիդ առաջ.
նորից.
գլուխը՝ ճաղատ, բայց և օղակված կարմիր մազերով,
ինչպես մոլորակ կրակների վրա:
Օդում վիսկի և օրեոներ են ճզմված:
Ձյունը թափվում է պատուհանիդ արանքով.
չստացված հեքիաթիդ մոխիրները:
Նրա թանաքոտ ձեռքը կրծքիդ վրա:
Դու շարունակում ես պարել ականապատ դաշտի մեջտեղում.
անշարժ:
Վարագույրը ծածանվում է:
Մեղրածոր լույսը դռանդ տակ:
Նրա շունչը:
Նրա թաց կապույտ դեմքը.
երկրագունդ՝ պտտվող առանց ուղեծրի:
Եվ…ուզում ես ինչ-որ մեկն ասի.
«Հե՛յ, կարծում եմ՝ հրաշալի ես պարում:
Մի քիչ վալս, որի համար արժե մեռնել, սիրելիսե:
Թեև այս ցանկությունն արդեն անցյալում է:
Հենց այդ գիշեր, շատ արագ,
կհավաքես ճամպրուկդ՝ սիրելի նոթատետրով
(մայրդ 45 է)՝
վստահաբար իմանալով,
որ ամենալավ ապաստանը միշտ էլ
գլխումդ եղած մտքերն են,
որ այդպես արդար է
(պետք է, որ լինի).
նախ մեր ձեռքերը վնասում են մեզ,
ապա՝ ցույց տալիս աշխարհը:
Ոնց կարող ես սիրել աշխարհը,
երբ քեզնից բացի այլ բան չկա սիրելու:
Այստեղ կա՛նգ առ:
Քայլի՛ր.
հե՛տ՝ դեպի մառախուղը,
պարսպապատ դաշտը ականների,
որտեղ նույնիսկ պարանոցիդ երակը
չի պատկանում քեզ ամբողջովին:
Այժմ կարող ես քայլել:
Կարող ես չլինել ոչինչ
և, այնուամենայնիվ, շնչել:
Հավատա՛ ինձ:

Տնաքանդ

Ահա, թե ոնց էինք պարում.
մեր մայրերի զգեստները՝ ձգված մինչև
կրունկները մեր.
օգոստոսի վերջ,
երբ ձեռքներս մուգ կարմիր էին դառնում:
Եվ ահա, թե ոնց էինք սիրում.
հինգերորդ բաժակ օղի,
միջօրե ձեղնահարկում,
մազերիս միջով սահող մատներդ.
մազերս՝ բոց հրե:
Մենք փակեցինք մեր ականջները,
և հորդ զայրույթի պոռթկումները
սրտխփոցներ թվացին:
Իսկ երբ մեր շուրթերը դիպան իրար,
օդը դագաղի մեջ փակվեց:

Սրտի թանգարանում
երկու անգլուխ մարդ
այրվող տուն են կառուցում:

Բուխարու վերևում միշտ մի հրացան է կախված:

Միշտ ևս մեկ ժամ սպանելու,
ապա՝ աղոթելու, որ աստվածներից մեկը
վերադարձնի կորցրածը մեր:
Եթե ոչ ձեղնահարկը, ապա՝ մեքենան:
Եթե ոչ մեքենան, ապա՝ երազը:
Եթե ոչ տղային, գոնե՝ նրա հագուստը:
Եթե ոչ ողջ, ուրեմն… դի՛ր լսափողը:
Քանզի
տարին տարածություն է լոկ,
որի միջով պտույտ ենք գործում:
Ասել է, թե՝
ահա պարը մեր՝ միայնակ
քնած մարմիններում:
Ասել է, թե՝
ահա սերը մեր՝
դանակ լեզվի վրա,
որ մեկ այլ լեզվի է կերպափոխվում:

Անվերնագիր (կապույտ, կանաչ, շագանակագույն).

յուղաներկ՝ կտավի վրա.
Մարկ Ռոթկո. 1952

Հեռուստատեսությամբ ասում են՝
ինքնաթիռները բախվել են շենքերին:
Եվ… ես ասացի՝ այո, որովհետև դու
խնդրեցիր, որ մնամ:
Մենք աղոթում ենք ծնկաչոք,
երևի, որովհետև միակ միջոցը,
որ Տերը լսի մեզ,
սատանային այդչափ մոտ լինելն է:

Այնքան բան կա, որ ուզում եմ պատմել քեզ:
Օրինակ, որ իմ մեծագույն մրցանակը
Բրուկլինի կամրջի երկայնքով քայլելն ու
թռիչքի մասին չմտածելն էր:
Կամ, որ մեր կյանքը ջրին է նման.
դիպչում ենք նոր լեզվի՝
միևնույն ժամանակ գաղտնի պահելով անցած ուղին:
Ասում են՝ երկինքը կապույտ է,
բայց ես հո գիտեմ, որ սև է՝
օդի մեջ զտված:
Դու միշտ հիշելու ես անցյալդ,
երբ ցավի մեջ լինես:

Այնքան բան կա, որ ուզում եմ պատմել քեզ:
Բայց մեկ կյանք եմ վաստակել միայն:
Եվ ոչինչ չեմ շահել:
Ոչ մի բան:
Թերևս մեկ զույգ ատամներ. ամենավերջում:
Հեռուստատեսությամբ չեն դադարում հայտարարել՝
Ինքնաթիռները…
Ինքնաթիռները…
Եվ ես,
ջարդոտված ծաղրասայրակներից կառուցված սենյակում կանգնած,
սպասում եմ:
Նրանց թևերը տրոփում են մշուշոտ չորս պատերի մեջ:
Միայն դու էիր այնտեղ.
իբրև մի պատուհան:

Աղոթք՝ հանուն նորօրյա նզովյալների

Թանկագին Հայր,
թող ներվի ինձ այն, ինչ տեսել եմ:

Փայտե ցանկապատից անդին
շոգից կիզված դաշտն էր,
և մի մարդ
ծակում էր մյուսի կոկորդը:
Փայլում էր պողպատը
քրտնածոր պարանոցի վրա:

Ների՛ր, որ չեմ տվել անունը Քո,
որ մտածել եմ՝
սա է այն, ինչով բոլոր աղոթքներն են սկսվում –
Խնդրում եմ բառը քամին ծվատելով,
դարձնելով այն, ինչ լսում է տղան
(երբ կարիք ունի իմանալու),
թե ինչպես է ցավը մարմինը զոհաբերում
մեղսագործին:

Հանկարծ ժամանակը կանգնեց:
Տղամարդը ծնկի իջավ,
շուրթերը սեղմեց սև կոշիկներին,
բառերը դուրս թռան նրա բերանից
որպես տերողորմյաներ՝
քայքայված կրկնությունից Հայր բառի:

Արդյոք մեղավո՞ր եմ ես
այդ աչքերը սիրելու հարցում,
տեսնելու ինչ-որ բան այդքան պարզ ու լուրթ,
աղաչելու, որ դրանք մնա՛ն պարզ ու լուրթ:
Արդյոք դողա՞ց այտս,
երբ խավարը բողբոջեց նրա ճարմանդից
և ծորաց կեղտին դարչնագույն:

Հա՛յր, որքա՜ն հաճախ ես ընդունում կերպարանքը շեղբի…
Բայց
թույլ տուր սկսել նորից:
Մի տղա կա,
որ ծնկի է իջնում
ամռան առջև դռները քացի տալով բացած տան մեջ:
Մի հարց կա,
որ կրծում է նրա լեզուն:
Մի դանակ կա՝
կոկորդում օթևանած,
որ հոլովում է անունդ:
Թանկագին Հայր,
ի՞նչ է մնում այն տղայից,
որ տղա չէ այլևս:
Խնդրում եմ –
ի՞նչ է մնում հովվից,
երբ գառները գիշատիչներ են:

Թարգմանությունը՝ Անուշ Հեքիմյանի