***
ծանոթ է ինձ ճանապարհը քո ու անվերադարձ:
աստղանկար կածանով վար՝
դեպի քարափների անծայր կարոտը,
ուր կեսգիշերը հանդիպեց պատահաբար
փախչող զառիթափում մոլորվածին…
մութնուլույսը թարթեց արնոտ աչքերը,
ու կրճատվեց, դողաց խավարը հեղհեղուկ:
հատման կետից երկու խաչմերուկ անց
աքաղաղը կանչեց
երրորդ ուրացումի խարանն անդառնալի…
բայց քո պատմությունն ավելի հեռվից է գալիս,
երբ ժամանակը չէր չափում ոչ ոք,
երբ չէին գաղթել դեռ աստվածները ծեր,
ու չէր փակվել մարդը սարսափների քարանձավում,
ուր նրան հետապնդեց խոնավ տենդը հիշողության:
կորցրած եդեմի երազն էր մի՞թե,
որ մղձավանջ դարձավ
ու մասնատեց դարեր հետո
հին քրմուհու մարմինը մերկ
միջնադարի սուրբ խարույկի վրա մեռնող
վհուկ-կանանց ցավագար աչքերի մեջ…
մեղքի վաղամեռ ակնթարթն էր գուցե,
որ քեզ թաղեց ափսոսանքի երկար ու ձիգ դարերի մեջ,
ու վարանեց մի պահ քեզնից փախչող խաղաղությունը,
սուտ դուրս եկավ նորից գուշակությունը վերադարձի
ու դարձավ նախասկզբի այրող թախիծ,
երբ հայացքիդ մեջ գալարվող հին դևն ինձ ճանաչեց…

***
վաղը և վաղը և վաղը դարձյալ…
բայց դա երեկ էր կարծես
(կամ գուցե ավելի շուտ),
երբ դու սիրեցիր
իմ շուրթերից հնչող Շեքսպիրը՝
հետմիջօրեին:
իսկ այսօր համբույրներդ ուրիշինն են,
ուրիշինն է սերդ, որ երբեք սեր չի դառնա:
քեզ հետ փնտրածս հավերժություն չէր
(իմ հավերժության մեջ ես միայնակ եմ,
ինչպես Հեսսեի այն հպարտ գայլը),
դու եկար իմ տուն որպես կիսաստված
ու հեռանում ես իբրև կարճ պոեմ՝
մի քիչ սենտիմենտալ ու մի քիչ նենգ,
(ինձ կներե՞ս երբևէ արդյոք,
որ քեզ պոետից դարձրի մուսա)
խելագարության քառուղիներով
դեպի փոշոտ մահ.
այնտեղ, ուր տանում են բոլոր ճանապարհները
(քեզ սխալմամբ գուցե Հռոմն էին խոստացել՝
իբրև հանգրվան):
սա էր փնտրածս՝
կյանքի տենդագին այս երթևեկում
թափուր մնացած մի մռայլ երկինք,
միասին չապրած մի արևագալ
(քեզ համար չդարձա ո՛չ մուսա, ո՛չ կին),
կիսալուսնաձև համբույրի պատրանք,
իմաստը՝ ոչինչ…

***
գունատվել են սիրո բոլոր բառերը,
բոլոր ծեսերը ժանգոտվել,
առասպելներն արդեն մաշվել են
ժամանակի փոշոտ հարվածներից,
ծերացել է կարոտն ու խունացել՝
կեսդարյա լուսանկարի նման,
իսկ հույսը հոգնել է վերջինը մեռնելուց
ու այս անգամ գուցե ինքնասպան լինի…
սպասումն այլևս չի ուզում սպասել
ու այս անգամ գուցե ինքը հեռանա
քո գնալուց առաջ…
նույնն է բաժանումը միայն,
ցավը՝ անփոփոխ՝
կտրված երակից հոսող արյան շառաչ,
խեղկատակի ծաղր, ժամանակի ցասում,
հողմապտույտի պես գալարվող պատմությունը նույն,
որ դարեր ի վեր նույն ապուշն է պատմում…
այլևս կանգնած է ակնթարթը
և առավոտյան աստղը ժպտում է չարագույժ,
երբ ժամացույցը համառորեն նույն ժամն է ցույց տալիս՝
քո հեռացումի…
դու հեռանում ես՝ դառնալու պոեմ.
իմ ու քո սիրուց միայն պոեմներ են ծնվում,
իսկ երեխաները կծնվեն գուցե ուրիշ կանանցից,
որոնց գնում ես սիրելու
հազարավոր աշունների այս քաոսում…
իմ տիեզերքում մաքուր
արևածագ է նորից
ու հնչում է անվրեպ աստվածային Բախը՝
մոռացումի լուսե ալիքներ սփռելով հավերժի մեջ…
այլևս կատարյալ է արարումը.
շաբաթը նորից յոթ օր ունի,
օրը՝ քսանչորս կոտրված ժամ՝
թափված մայրամուտից մինչև արևածագ…

***
իզուր հայացքդ երկինք մի դարձրու.
մեզ խաբում են ժամանակի ալիքները՝
սառը, ինչպես հեգնանքը աստծո
կամ քրքիջը սատանայի,
իսկ մենք մեջտեղում ենք,
պարտված, ձեռնունայն՝
ճամփաբաժանին…
իսկ մենք օտար ենք բոլորին,
իրար,
մենք ժամանակը հաշվում ենք դրսից:
դու կգայիր ինձ հետ,
բայց ես Եվան չեմ
այս պատմության մեջ,
իսկ դու նրան ես որոնում միայն
կյանքիդ վաղանցիկ բոլոր սերերում
ու հազարավոր նրա աչքերում
դու ինձ ջնջում ես,
ատում, ուրանում…
իզուր հայացքդ երկինք մի դարձրու.
մեր աստվածները միշտ ներքևում են,
հավերժ բացակա
բարու և չարի ձանձրալի խաղից,
մեր աստվածները միշտ անցյալում են՝
լքված, նետահար,
երկրպագության կես ճանապարհին:
մեր հավատամքը հին մոգությունն է,
դեղին դևերը,
անվերծանելին,
սպիտակ ագռավի անքնությունը՝
նստած աչքերիդ անթարթ գիշերում:
մեր ճանապարհը բեկված լուսինն է,
ոլորանները ծեր հարդագողի:
մենք՝ ալիքները մեծ Ժամանակի,
միմյանց մեջ սուզվող, կլանվող, հատվող
ու իրարամերժ երկու ճանապարհ…
իզուր հայացքդ երկինք մի դարձրու.
մեզ այնտեղ տանող ճանապարհ չկա,
չկա տունդարձի ոչ մի արահետ:
իմ թափառական սերերի աշուն,
իմ հավերժական, խելագար ճամփորդ,
ես քեզ հանձնում եմ հավերժությանը,
փնտրիր քեզ նրա մայրամուտներում…

***
բոլորս նույն խաղի մեջ ենք թակարդված,
միայն թե ոմանք դա գիտակցում են
(քչերը գուցե),
իսկ մյուսները՝ ոչ.
իզուր չէր, թերևս, Էլիոթն ասում,
թե մարդ արարածն իրականության
շատ չի դիմանում…
բոլոր դերերը բաշխված են վաղուց,
էլ մի՛ պայքարիր.
քո տունը նորից կամրջի մոտ է՝
սահմանագծին:
բայց շուրջդ մարդիկ դեռ խելագար են
(աղմկող ամբոխ),
ու գժանոցները լցվում են նորից
երազողներով,
սիրահարներով,
պոետներով…
իսկ մարդիկ դեռ շարունակում են
բաբելոնյան աշտարակներ կառուցել՝
նույն բութ եռանդով,
մինչև որ նրանց ծեր աստվածները
հոգնեն քանդելուց
(սակայն կհոգնե՞ն արդյոք երբևէ)…
պտտահողմի հավերժություն,
կեղտոտ ջրափոսերի հավերժություն,
լիալուսնի հավերժություն
ու հոգնած մարդիկ:
կարծում ես՝ խաղին դրսից ես նայում,
հանդիսատես ես,
մինչ իրականում դու կենտրոնում ես,
ուղիղ կենտրոնում,
մինչ իրականում խաղը հենց դու ես …
ձանձրալի է այնքան,
երբ շուրջդ բոլորը սխալ բանից են վախենում՝
մոտալուտ վերջից,
մինչդեռ սարսափելին այն է միայն,
որ այս ամենը չի ավարտվելու.
խաղը վերջ չունի…
կարծես քայլում ես մոլորակի հետ
(ու նախորդ բոլոր մոլորակների)
նույն ծեր ուղեծրով՝
ամենասկզբից,
սկզբից էլ առաջ,
դեպի ոչինչը…
ձանձրալի է սարսափն անգամ…

***
լինել ճամփեզրին քեզ սպասող ժպիտ,
դողացող ձեռք,
կորցրած բախտ,
անփութորեն կոտրած բաժակ
կամ գուցե սիրտ:
հասնել այտեղ,
ուր մեռնում են արևները,
ուր ծորում է ժամանակը
ներքևից վեր
կամ վերջից սկիզբ՝
հետահայաց,
մինչ երազներիդ հեռու ավարտը,
սերերից անդին…
ես վախենում եմ
փախչող օրերի անվերջությունից…

***
պատմիր ինձ քո երկրի աշունների մասին.
ես գուցե դրանց օտար եմ արդեն,
ես գուցե դրանք չեմ տեսնի երբեք,
թե մոռացումի ոսկրոտ ձեռքերը
քո շուրթերից
խնամքով ջնջեն ամռան համբույրը…
քո պետերբուրգյան երեկոներում՝
ցուրտ ու անարև,
թափառո՞ւմ է արդյոք
նույն անուրվագիծ, անդեմ թախիծը,
որ իմ տուն լցվեց ուրվականորեն
աշնանասկզբի սառը քամու հետ:
պատմիր ինձ քո երկրի աշունների մասին,
քո ցուրտ հյուսիսում,
տափաստանային քո հեռուներում
հիշո՞ւմ ես արդյոք
իմ երկրի ոսկի մայրամուտները
ու երազանքի կապույտ ստվերները գրկած երեկոն,
երբ դողաց ամպը լեռնագագաթին՝
սարսափած քարե մութ երախներից:
ու հանկարծահաս անձրևաթափից ծնված մեր սերը,
որ սեր չէր նույնիսկ,
այլ բաժանման նախածանուցում,
մնաց՝ ապրելու լեռների հեռվում,
ուր հիմա ուրիշ մայրամուտներ են,
ուրիշ պատմություն…
պատմիր ինձ քո երկրի աշունների մասին…