20-րդ դարի արտասահմանյան գրականությունը մշտապես զարմացնում է ընթերցողին ոճի, գեղարվեստական հնարքների բազմազանությամբ, սիմվոլիկ, միֆական տարրերի առկայությամբ, սակայն առանձնահատուկ ուշադրության արժանի երևույթ է միֆի ներմուծումը գեղարվեստական տեքստ: Հետաքրքրական է միֆի ինքնատիպ ընկալումը, դրսևորումը, ինչպես նաև միֆի և ժամանակակից հոգեբանության ու փիլիսոփայության կապը Հերման Հեսսեի վեպերում, երբ միֆը՝ որպես գեղարվեստական տեքստ ներմուծված տարր, զգալիորեն «միֆական» ազդեցություն է ունենում մարդկային մտածողության, հոգեբանության, զգայական ընկալման վրա: Որոշ վեպերում միֆը դառնում է կարևորագույն գաղափարների արտահայտման միջոց կամ սյուժեի զարգացման առաջատար գործոն: «Դեմիան» վեպում Զինքլերի նկարած նկարը՝ զինանշանին պատկերված թռչունը, հերոսների կողմից առանձնահատուկ ընկալման է արժանանում: Նայելով նկարին՝ Զինքլերը ուրիշ պատկեր է տեսնում. թռչունը նրան հիշեցնում է մի հանդուգն ճուռակի, որը մինչև գոտկատեղը խրված է խավարամած երկրագնդի մեջ, որից, ինչպես մի հսկայական ձվի միջից, նա աշխատում էր վեր բարձրանալ դեպի կապույտ երկնքի հենքը: Իսկ Դեմիանը, տեսնելով այդ նկարը, գրում է. «Թռչունը կռիվ է տալիս ձվի հետ: Ձուն աշխարհն է: Ով ուզում է ծնվել, պետք է կործանի աշխարհը: Թռչունը ճախրելով սլանում է դեպի Աստված: Աստված կոչվում է Աբրաքսաս»: Դեմիանի արտահայտած այս մտքի հիմքում ակնհայտ է «Տիեզերական ձվի» կամ «Ոսկե ձվի» միֆի ներմուծումը. այս միֆը մտնում է տիեզերածագման և մարդածագումնաբանական միֆերի մեջ. Ինչպես նշվում է «Мифы народов мира» գրքում. «Որոշ միֆապոետիկական ավանդություններում գոյություն ունի տիեզերական ձուն, որից ծագում է տիեզերքը կամ որևէ անհատական ստեղծագործող ուժ՝ արարիչ աստված, մշակութային արարիչ հերոս (герой-демиург), երբեմն մարդկային տոհմ: Ընդ որում, տարբեր ժողովուրդների միֆերում ձվի գործառույթները կարող են տարբեր լինել, և ձուն կարող է պատկանել տարբեր թռչունների»: «Դեմիան» վեպում այն դրսևորվել է որպես տիեզերածագման միֆ, ձվից ծագում են երկիրը, երկինքը և քաոսը: Վեպում հրամայական է դառնում երկու խնդիր՝ փոխել աշխարհը և այդ աշխարհում պաշտել նոր աստծու՝ Աբրաքսասին, ով Դեմիանի խոսքերով և՛ Աստված է, և՛ սատանա: Աշխարհը պետք է կործանվի և ստեղծվի նոր աշխարհ. վեպում այս գաղափարի հիմքում ընկած է «Տիեզերական ձվի» միֆը, որը աստիճանաբար ակնհայտ է դառնում հերոսների մտածողության և պատկերացումների միջոցով:
Հեսսեի «Դեմիան» վեպում նկատելի է նաև աստվածաշնչյան միֆի վերաիմաստավորում: Ընդհանրապես Հեսսեի մի շարք վեպերում նկատելի է հեղինակի և հերոսների թերահավատ, երբեմն նաև ժխտողական վերաբերմունքը Աստծո և Աստվածաշնչի նկատմամբ, «Կնուլպ» վեպում Հեսսեն գրում է. «Եթե կա ճշմարտություն այն մասին, թե ինչպես ապրել աշխարհում, դրան բոլորը պետք է ձգտեն հասնել ինքնուրույն, գրքում այդ մասին չես կարդա: Աստվածաշունչը հին գիրք է. առաջ չեն իմացել այն ամենը, ինչ գիտեն և կարող են անել այսօր, բայց դրանում կան շատ հիանալի և մաքուր, ինչպես նաև արդար բաներ: Գիտե՞ս, երբեմն ինձ թվում է, թե այն նկարներով մանկական գիրք է»: Նմանատիպ համարձակ մտքեր արտահայտված են նաև «Դեմիան» վեպում. հատկանշական է այս առումով Կայենի և Աբելի աստվածաշնչյան պատմության վերաիմաստավորումը «Դեմիան» վեպում, որտեղ տեսնում ենք Կայենին արդարացնելու միտում, դրական վերաբերմունք նրա նկատմամբ. Դեմիանը Կայենին համարում է հրաշալի տղա, իսկ նրա մասին պատմությունը`մի զտագույն բամբասանք: Լինելով դպրոցական` Դեմիանն ուներ հասուն մտածողություն, նա չէր ընդունում Կայենի պատմության վերաբերյալ դպրոցում տրվող մեկնաբանությունը և մտածում էր, որ այդ պատմությանը կարելի է այլ կերպ մոտենալ. «Այն, որ վեճի պահին մեկը կարող է իր եղբորը սպանել, իսկապես էլ կարող է պատահել, և այն, որ դրանից հետո կարող է վախ ընկնել նրա սիրտը, այնպես որ նույնիսկ զղջա իր արածի համար, դա էլ է հնարավոր: Բայց որ նա իր փոքրոգության, երկչոտության դիմաց հատուկ մի շքանշանով պարգևատրվելու պատվին արժանանար, ճիշտն ասած, տարօրինակ, չլսված-չտեսնված բան է»: Աստվածաշնչյան այս միֆի վերաիմաստավորումը վեպում օգնում է բացահայտել Դեմիանի մտածողությունը, ով կարծում էր, որ այլ ելք չգտնելու դեպքում Զինքլերը պետք է սպանի Քրոմերին, վարվի այնպես, ինչպես Կայենը: Միֆը վեպում զգալիորեն դառնում է հերոսի մտածողությունն ու արարքները արդարացնող գործոն, միևնույն ժամանկ հերոսի մտածողության և հետագա քայլերի վրա ազդող գործոն:
Հետաքրքրական է Հեսսեի «Սիդհարթհա» վեպում հերոսների կապվածությունը գետի հետ: «Мифы народов мира» գրքում գետի միֆական ընկալման բազմաթիվ տարբերակներ կան՝ աստվածաշնչյան, տիեզերածագման, այդ թվում առանձնահատուկ է գետի և խոսքի կապը: Սիդհարթհան անդադար սովորում էր գետից, լսում նրան, նախ և առաջ Սիդհարթհան նրանից սովորեց լսել, ունկնդրել խաղաղ սրտով, բացազատ և սպասումով լի սրտով, առանց կրքի առանց ցանկության, առանց դատողության ու կարծիքի: «Գետն ամեն ինչ գիտի, նրանից ամեն բան կարելի է սովորել: Տե՛ս, դու արդեն մի բան սովորել ես նրանից, այն որ ավելի լավ է դեպի ցած ձգտել, խորասուզվել, խորխորատն ընկղմվել: Հարուստ ու երևելի Սիդհարթհան թիավար է դառնում, գիտուն բրահման Սիդհարթհան լաստավար է դառնում, դա էլ է քեզ գետն ասել: Նա քեզ ուրիշ բաներ էլ կսովորեցնի»: «Мифы народов мира» գրքում նշվում է, որ «գետի և խոսքի կապը պատկանում է արքետիպային պատկերների թվին: Նույնականացման հիմքում ոչ միայն աղմուկով ընթացող ջրի լսելիության էֆեկտն է, այլև հենց գետի և խոսքի հոսքը, հետևողական վարարում-զարգացումը սկզբից մինչև վերջ, մինչև իմաստալից ավարտուն վիճակը»: Սիդհարթհան գետից լսում և սովորում է այնպիսի բաներ, որոնք Հեսսեի վեպում կարևորագույն հարցադրումներ ու գաղափարներ են: Այդպիսին է ներկայի, իրականության կարևորումը և անցյալի ու ապագայի ստվերներով չտարվելու միտումը. «Գետը ամենուր և ամեն անգամ նույնն է՝ իր ակունքում ու գետաբերանին, վարար ջրվեժի հատվածում, գետանցումին, ծովին հանդիպելիս, լեռներում, ամենայն պահի ու ամեն տեղ նույնն է, քանի որ նրա համար միայն ներկան գոյություն ունի, ոչ թե անցյալի ստվերները կամ ապագայի ստվերները… Եվ երբ ես դա սովորեցի, ետ նայեցի իմ անցյալ կյանքին ու տեսա, որ նա էլ նման է գետի, որ երեխա Սիդհարթային տղամարդ Սիդհարթհայից և ծերունի Սիդհարթհայից բաժանում են միայն ստվերները, ոչ թե իրականությունը… Ոչինչ չի եղել, ոչինչ չի լինելու, ողջը է՛, ամեն-ամենայն, ինչ իրական է միայն ու միայն ներկա գոյություն ունի»:
