Երբ թափառում էինք Քրիստիանիայի դատարկ փողոցներով և խոսում ամենակենցաղային թեմաներից, քաղաքի ձայները լսելի չէին մեզ համար։ Անբովանդակ նախադասություններ, քրքջոց և զարմանքի հետևանքով արտահայտվող ձայնարկություններ. ահա սրանք էին նորվեգական գիշերում տիրող ձայները բոլորի համար, բայց ոչ իմ։ Ընկերներիս համար աննկատելիորեն մառախուղը պատել էր քաղաքը՝ մթագնելով տների ուրվագծերը և մեծացնելով միայնության զգացումը։
Եվ ահա մենք կամրջի վրա ենք։ Միայնության զգացում ներսումս, ամեն ինչ կծկվում է անտանելի մելամաղձությունից, էլ ինչ է պետք կամրջի բազրիքի հակառակ կողմը անցնելու, ազատության մասին պաթոսով երկու բառ արտաբերելու և աշխարհի բեռը ուսերից թոթափելու հույսով ցատկելու համար։ Ռոմանտիզմի սիրահարների համար ոչինչ, պարզապես հիշատակում նրանց անփառունակ կյանքի և վախճանի վերաբերյալ՝ համեմված փիլիսոփայական փակուղի տանող հարցադրումներով։ Ավելի իրատեսները կնախընտրեին պատճառ։
Լսվում է բարձր ձայն։ Կարծես հինգ տարեկան երեխայի ճչոց լինի։
Առաջին պատճառս կարող եմ գտնել մանկությունից, սակայն, ինչ էլ որ լինի, հիմնավոր չեմ համարի մանկական հիշողությանը զարկ տալով` կյանքին վերջ տալու որոշում կայացնելը։ Լավ թե վատ հարվածը արդեն ընդունել եմ, գուցե ուշքի չեմ եկել, սակայն հատակին էլ չեմ հայտնվել։ Կարելի է թերահավատորեն նայել «ժամանակը բուժում է վերքերը» արտահայտությանը` քննարկելով խոսքերի մեջ թաքնված կեղծիքը կամ չափազանցվածությունը, սակայն անհերքելի է այն, որ բուժակի դերում հայտնված ժամանակը մեղմելու հատկությունը ունի իր մեջ։
Լսվում է բարձր ձայն։ Այս անգամ կարծես պատանեկան տարիքի երեխան էր ճչում։
Ոչ։ Հիշողությունների հորձանուտում պատճառները շատ են, սակայն հիմնավորումները՝ թույլ։ Դրանք կարելի է փնտրել արտաքին աշխարհից։ Կամրջից երևում է քարե կառույց։ Տեղացիները եկեղեցի են ասում դրան։ Տեսքն անշուք է։ Քաղաքի հյուրերը դա կապում են եկեղեցու հին լինելու հետ և դարերի խորքից եկած այս մամռակալած քարակույտը դարձնելով սրբատեղի՝ մշտապես պահում են ուշադրության կենտրոնում։ Եթե քարե արձանները կարողանում են արտացոլել մարդու արտաքինը, ապա քարե կառույցներից այս մեկը հրաշալի արտացոլում է բնակիչների հոգևոր կյանքը։ Երևի պատճառը ամենաարժանահավատն է` մահանալ հանուն հավատքի. ափսոս, հավատացյալ չեմ։
Եկեղեցուց քիչ հեռու երկար ձգվում է գերեզմանատունը։ Կարմրահողի վրա կառուցված գերեզմանատունը սպանդանոցի պատեր է հիշեցնում։ Հայտնվել այնտեղ ամենացանկալի երազանքս չէ, սակայն դա միակ գերեզմանատունն է քաղաքում, այլ ելք չկա, բայց հանդիպումը հետաձգելու տարբերակներ կարծես հղանում են մտքումս։
Լսվում է ամենաբարձր ճչոցը։
Ընկերներս։ Արդեն 3 քայլ նրանցից ետ եմ, բայց նրանք շարունակում են իրենց տաղտկալի քննարկումը` չնկատելով իմ բացակայությունը։ Արժե ուրախանալ, որ ձանձրալի քննարկման մասնիկ չեմ, արժե նյարդայնանալ, որ բացակայությունս նկատելի չէ։ Հետաքրքիր կլինի ընկերներիս դեմքը տեսնել հոգեհանգստիս, երբ պարզ դառնա, որ սեղանին պառկած մարդանման զանգվածը իրենց անուշադրության զոհն է, սակայն հանդերձյալ աշխարհի մասին ստույգ տեղեկություններ չունենալու հետևանքով չեմ գնա ռիսկի։
— Էդվարդ, լսո՞ւմ ես՝ էս ապուշը ինչ է ասում։
Ավելի լավ է, որ այդ ապուշը չէր լսում, թե ես ինչ էի մտածում, քանի որ մտադրություն չունեմ լրացնելու հոգեբուժարանի կարկառուն նկարիչների ցուցակը։
Էդվարդ Մունկ — «Ճիչը»
Նկարիչը 5 տարեկան հասակում` թոքախտի պատճառով, կորցրել է մորը, 14-ում` քրոջը։
