Որոշել էի սպանել նրան: Ուշ ժամին: Ժամերի արանքում մի այնպիսի ժամի, երբ նույնիսկ ծառերն են սրսփում մենությունից, երբ երկինքն անգամ չի կարողանում լցնել ամայությունը, միայն երբեմն քսվում է ծառերի կատարներին, նրանք էլ գալարվում են, երես առնում, սվսվում ու նորից վերադառնում մենությանը: Որոշել էի դանակը խրել նրա փորն ու պտտել, հետո դանակը սրբել թաշկինակով ու նորից դնել գրպանս: Զգալով դանակի հանկարծակի ծանրությունը գրպանիս մեջ՝ կհետևեի, թե ոնց է արյունը վազում նրա տգեղ վերքից, փախչում նրա մարմնից, որը գնալով կսմքեր, կփոքրանար, կդառնար փորոտիքը հանած, չորուկ ծտի չափ:
Առաջին անգամ նա ինձ զանգահարեց հենց այդպիսի ժամի: Նա միշտ նույն ժամին էր զանգահարում:
-Ի՞նչ ես արել այսօր,- հարցրեց նա, ինչ-որ բան ծամելով, երևի ծամոն կամ չիր:
-Ասում եմ՝ ի՞նչ ես արել այսօր,- կրկնեց նա ու սուլեց: Ընկալուչը կախեցի: Նայեցի պատուհանին: Ցուրտը սեղմվել էր ապակիներին: Հանկարծ ինձ էլ գրկեց: Հավատարիմ կնոջ պես գրկեց՝ ամուր-ամուր: Իսկույն ծպտվեցի վերմակի տակ: Վերմակի ծայրը դրեցի այտիս տակ: Մի քանի փափուկ կատուներ քսվեցին ոտքերիս: Հետո մի կատու բարձրացավ կրծքիս վրա ու թաթով խփեց դնչիս: Նորից արթնացա զանգից:
-Ի՞նչ եղավ, ընդամենը հարցրի, թե ինչ ես արել այսօր:
-Ոչ մի բան:
-Իիիի՞նչ: Տնից էլ դուրս չես եկե՞լ:
-Ո՞վ ես:
-Դու այդպես ոչ մի բանի չես հասնի: Գոնե մեկ-մեկ տնից դուրս արի: Ծառ գրկիր: Ծաղիկ պոկիր: Մի բան տնկիր: Կատուներին հետապնդիր: Շների հետ ընկերացիր: Զբոսայգի գնա: Մարդկանց հետ խոսիր: Վերջապես պարզապես քայլիր: Օդ կուլ տուր: Բույս հո չե՞ս: Վա՜յ, ես քո ինչն եմ ասե՜լ: Լավ, այսօր գոնե մի գործողություն արե՞լ ես տանը, բացի միզելուց ուուու ինքդ էլ գիտես էլի ինչերից, հըըը՞:
-Հայելի եմ ջարդել:
-Հը՜մ… հիմա նո՞րն ես առնելու,- հարցրեց ու ինչ-որ բան դուրս թքեց:
-Չէ:
Ուզում էի ասել, որ տարօրինակ է գնել ինքդ քեզ: Ո՞նց գնաս հայելիների խանութ՝ հայելի ընտրելու, նայես ամեն մեկին առանձին-առանձին, քաշվելով, թերահավատորեն նայես, մի քանի քայլ նահանջես, նահանջես հայելու մեջ էլ, նույնիսկ վախենաս, որ հայելու մեջ դու չկաս, չկաս ու ընդհանրապես ոչ ոք չկա: Կամ ինքը չի սազի քեզ, կամ էլ՝ դու չես սազի նրան: Երես կթեքեք միմյանցից, ու նոր միայն կհասկանաս, որ նա, որի մեջ իսկապես դու էիր՝ արդեն չկա ու հիմա իզուր ես փնտրում ինքդ քեզ, սուզվում ուրիշ հայելիների մեջ:
-Բա հայելի պե՞տք չի քեզ:
-Ես հայելի ունեմ:
-Վերջը հայելիդ ջարդվե՞լ է, թե՞ չէ:
-Ասի՝ ջարդել եմ, ոչ թե ջարդվել է:
-Լավ էլի, ո՞վ է հայելի ջարդում: Ոչ ոք: Մարդ երբեք չի ջարդում այն, ինչի մեջ ինքը միշտ կա:
Երկար նայեցի ոտքերիս մոտ փռված հայելու կտորտանքներին: Ամեն մեկի մեջ ես էի: Ավլեցի ինքս ինձ ու դեն թափեցի: Միայն մեկը հենեցի գրքերին ու նայելով նրան՝ փորձեցի ընդգրկվել մեջը: Ես այնքան էի փոքրացել, որ հիմա ծտի պես կարող էի բոլոր պատուհաններից ու հայելիներից դուրս թռչել:
Բուն զանգում էր ինձ ու բռնում կոկորդս: Հանում էր շորերս, շոշափում ու հոտոտում մարմինս: Հետո կտրում-հանում էր ներքին օրգաններս, սեղմում, շոշափում, թակում, համոզվում էր, որ երիկմաներս տեղում են, որ լյարդ էլ ունեմ, սիրտ ու թոքեր, որոնք, ճիշտ է, առողջ են, բայց կեղտոտվել են ծխախոտի ծխից. փնթի եմ, չեմ հետևում ներքին մաքրությանս, իսկ կույր աղիք չունեմ. ինչու՞ չունեմ, ի՞նչ եմ թաքցնում, ոչինչ չեմ թաքցնում, պարզապես վիրահատել են, բայց չեմ հիշում, թե երբ: Հետո կարում էր: Օրգաններս դնում էր տեղն ու կարում, ուշիուշով, հոգատարությամբ, բայց չէր զգուշացնում, որ կարած տեղերը կարող են հաջորդ օրը զգացնել տալ իրենց:
-Դե լսում եմ, ի՞նչ ես արել այսօր:
-Դաշնակահարի համերգի էի:
-Դուրդ եկա՞վ:
-Լավն էր:
-Պատկերացրու, հենց հիմա համերգին ես, ի՞նչ ես տեսնում:
-Դաշնամուր ու դաշնակահար:
-Կենտրոնացիր, խնդրում եմ: Ինչպիսի՞ն է դաշնակահարը:
-Սովորական:
-Չէ, գրողը քեզ տանի,- գոռաց Բուն ու ընկալուչը խփեց ինչ-որ բանի,- դու անտանելի ես: Քեզ հնարավոր չի սիրել: Դրա համար էլ կյանքում ոչ մի բանի չես հասել: Դու կորած-մոլորված-անտեսված մարդ ես:
-Ուրեմն այսուհետ չզանգես ինձ:
-Լավ, կներես, տաքարյուն եմ, ոչինչ, մեկ-մեկ պատահում է: Ի դեպ, Մարկ Տվենը նման մի բան է ասել, ըըը, ասել է, որ պիտի անտեսված ու ինքնավստահ լինես, ու հաջողությունը իր ոտքով կգա քո մոտ: Ուրեմն եթե դու ինքնավստահություն էլ ունես, հույսդ չկորցնես՝ քո ձին էլ կգա քո մոտ ու մի լավ կխրխնջա ականջիդ մեջ: Իսկ հիմա ուշադիր նայիր դաշնակահարի դեմքին: Նա քո դուրը գալի՞ս է:
Նա սպիտակ վերնաշապիկ է հագել: Ու երկար, շատ երկար մատներ ունի: Երկարավուն դեմք ունի: Ու եթե չի ժպտում, կարելի է ասել՝ նույնիսկ սեքսուալ է: Նա ճանաչում է բոլոր ստեղները: Իսկ ես չեմ տեսնում դրանք: Մատներս կույր են: Իսկ նրա մատները հպվելով ստեղներին, խրվում են կոկորդիս մեջ ու սահում ներքև: Թվում է՝ տեղ չի մնացել, նա ամեն պահ կարող է հասնել ընդերքին, բայց նա շարունակ իջնում է, իջնում, ու ես կորցնում եմ հնչյունները, հնչյունները պոկված մազերի պես անհետանում են: Իջնում է, իջնում է ստեղների վրայից, բախվում դաշնամուրի ոտքերին, շպրտում ցավն ու հետո սկսում դանդաղ բարձրանալ: Մարմինս փշաքաղվում է: Նա բարձրանում է, վիրավոր զինվորի պես, վերջնական հարվածը հասցնելու համար, ցավը պինդ գրկելու համար: Բարձրանում է ստեղների վրա, բարձրացնում ցուցամատն ու խփում պատահական, բայց ճիշտ ստեղնին, հետո մյուսին, հետո այն մյուսին, հետո այն-այն մյուսին, ու ստեղները ցնցում են մարմնի ամենանուրբ մազիկները, ստեղները պառկում են նրա դեմքին, կուլ գնում նրա մաշկի ծակոտիներին, հալվում, բայց հետքեր են թողնում՝ գծեր ու փոսիկներ: Նա կրակում է, բայց չի դիպչում նշանակետին. դիտմամբ, որ կրակոցը շարունակվի՝ այնտեղ, դրսում, ծառերի աղակալած մատների ու յուղակալած մազերի միջով անցնի ու շարունակվի, վերջապես մարի՝ այնտեղ, դրսում, կախարդների ու հրեշների ծոցում, փոքրիկ աղջիկների գրկում:
Նա վեր է կենում ու խոնարհվում ծափերի առաջ: Ժպտում է, հետո նորից նստում դաշնամուրի առջև ու նայում վերև, որովհետև առաջին հնչյունը միշտ վերևից է տրվում: Խփում է ստեղներից մեկին: Հիշիր՝ երբեք չես գուշակի, թե որ ստեղնին է խփում: Խփում է, ու ստեղնը պոկվում է տեղից: Պոկվում են մյուսները: Հայտնվում են նորերը: Իսկ նախկինները պառկում են նրա շուրջը: Նրա մատներից արնահոսում են ստեղները, արնահոսում ես դու: Արնահոսում ես ու հավաքվում-քաշվում մի կողմ, կաթիլ առ կաթիլ, դաշնամուրից ու նրա ոտքերից հեռու, որքան կարելի է հեռու, ծափերից հեռու, նրա սպիտակ վերնաշապիկից հեռու, որը սպիտակ է՝ կուսության պես սպիտակ: Ու հանկարծ հրճվում ես: Հրճվում եմ, որովհետև գուշակեցի, որ նա կույս է: Եթե կույս չլիներ, այլ կերպ կնվագեր: Նրա ոտքերի մոտ պառկած կին կտեսնեի: Կինն ամենուր կլիներ: Բայց հիմա կին չկա, բացակայում է, ուղղակի չկա, չկա մի կին, որին կարելի կլիներ գրկել, որի հետ կարելի կլիներ քնել՝ հենց նրա ոտքերի մոտ: Ու հանկարծ լսում ես նրա շնչառությունը: Ինքդ այլևս չես շնչում: Ու հենց չշնչելդ է պարտությունդ, որովհետև նա շնչում է քո փոխարեն: Ներշնչում յուրաքանչյուր հնչյունն ու արտաշնչում: Թքում է հնչյունները, թքում հենց դեմքիս: Վեր կաց: Մի զսպիր քեզ: Անցիր մարդկանց գլուխների վրայով ու հասիր այդ կույս դաշնակահարին: Ցույց տուր նրան, թե ինչ է նշանակում նվագել այնպես, որ կին գալարվի ոտքերիդ մոտ: Բայց ես չգիտեմ նվագել: Մատներս համր են: Ուրեմն հարձակվիր նրա վրա: Պատռիր նրա վերնաշապիկը: Ոտնակոխ արա սպիտակը: Նրա գլուխը խփիր ստեղներին, որոնց արձակած հնչյունները փափուկ ու կարմիր ծաղիկների պես կպառկեն նրա գլխին, կփաթիլվեն նրա վերնաշապիկի վրա: Սպիտակը կկարմրի:
Գցեցի ընկալուչը: Թվաց՝ անկողնում էլ մենակ չեմ: Ինչ-որ մեկի սառը, փրչոտ ոտքերը քսվեցին ոտքերիս: Պրպտեցի անկողինը: Տակնուվրա արեցի: Հետո կծկվեցի խալաթի մեջ: Մարմինս քոր էր գալիս: Բարձրացրի խալաթի թևքը: Կծած տեղերը կարմրել էին: Ինչ-որ փոքր, շատ փոքր, համարյա աներևույթ ինչ-որ մի բան կծոտել էր մարմինս: Հաստատ մենակ չէի բնակարանում: Ինչ-որ բան անընդհատ տեղաշարժվում էր օդի մեջ: Ինչ-որ բան նույնիսկ սողոսկում էր խալաթիցս ներս, մաշկիս վրա թողնում իր հետքերը, փակում շնչառությունս: Դուրս եկա բնակարանից ու դուռը կողպեցի: Պառկեցի դռան մոտ, շան պես, իմ փակված ներսի առաջ:
-Ինչու՞ ես այդքան բառ վատնում, բառերը նրա համար չեն տրված քեզ, որ ինչպես ուզես՝ ցփնես դեսուդեն: Այնպես պիտի ասես ասելիքդ, որ հնարավորինս քիչ բառ օգտագործես ու հնարավորինս շատ տեղ թողնես լռության համար: Ասա, որ վախեցար բնակարանում մնալուց ու պրծիր էլի: Իսկ շքամուտքում թափառականի պես քնելուց չվախեցար, չէ՞:
Բուն ջղայնացած էր: Երեք գիշեր չէր զանգել ու հիմա նրան թվում էր, թե ահագին բան է բաց թողել: Արդարացավ՝ հարբուխ ունեի, կներես, որ չանհանգստացրի քեզ, ջերմությունս էլ հասնում էր քառասունի, ոչ թե քեզ, այլ ինքս ինձ էի արդեն կորցնում:
-Հետո՞, հետո՞ ինչ եղավ,- անհամբեր հարցրեց Բուն ու խնչեց:
Երբ արթնացա, տեսա նրա ոտքերը: Հայացքս դանդաղ սողոսկեց նրա դեմքին: Նա մատները հպել էր շուրթերին ու տարօրինակորեն թափանցիկ աչքերով նայում էր ինձ: Նրա շնչից մատները եթերային ու երևի տաք էին դարձել: Մատները իջեցրեց, պահելով մյուս ձեռքի ձեռնափի մեջ, ու ժպտաց:
-Շատ երիտասարդ չե՞ս շքամուտքում քնելու համար,- հարցրեց նա մեղմ ձայնով: Փորձեցի վեր կենալ, բայց թուլությունից ուղղակի նստեցի տեղում ու հենվեցի բնակարանիս դռանը:
-Դուռը փակվեց, ու մնացիր դրսու՞մ,- հարևանուհիս նորից ժպտաց:
-Բանալին մոտս է:
-Քանի՞ տարեկան ես:
-Քսանչորս:
-Եթե քառասունչորս լինեիր, կհասկանայի սեփական դռան առաջ քնելու ցանկությունդ:
-Ինչու՞:
-Տարիների ընթացքում այնքան բան է կուտակվում, որ երբեմն ցանկանում ես ամեն ինչ փակել ներսում:
-Իսկ դուք երբևէ մնացե՞լ եք դրսում:
-Երբեք:
-Ինչու՞:
-Հետո ներս մտնելն է դժվար:
-Եթե երբեք չեք մնացել դրսում, ի՞նչ գիտեք, գուցե հեշտ է:
-Եթե դուրս գալը դժվար է, ապա ներս մտնելն էլ դժվար է լինելու:
-Ծնվելու ու մեռնելու պես:
-Դու սիրահարվեցիր նրան,- եզրակացրեց Բուն ու սկսեց ծիծաղել՝ կարծես թոքերը ծվատվում էին:
-Դու՜… սի… րա… հար… վեեեեեեցիիիիիիիր…
Ինձ թվաց՝ Բուն ծիծաղելով ընկավ մեջքի վրա ու սկսեց օդի մեջ թափահարել իր փրչոտ ոտքերը:
-Հիմարություն ես դուրս տալիս,- հանգիստ պատասխանեցի նրան:
-Չէ՜, չէէէ՜, ես երբեք չեմ սխալվում այդպիսի հարցերում: Այդ կնոջ մեջ շատ է փիլիսոփայությունը: Առհասարակ կասեի՝ խուսափիր այն կնոջից, ով չափից ավելի է փիլիսոփայում, մի օր նրա փիլիսոփայությունը կգործի քո դեմ, հավատա: Բայց այս դեպքում ուշ է որևէ բան ասել, դու արդեն սիրահարվել ես, թուլամոոոորթ, սիրահարվեցիր հենց նրա մգլած փիլիսոփայության շնորհիվ:
Հարևանուհուս ամուսինը ինձ երբեմն հանդիպում էր շքամուտքում: Ամեն անգամ ինձ տեսնելիս, նա ուղղում էր փողկապն ու ցածրաձայն բարևում՝ ծռելով բերանի ուղիղ կեսը: Տանել չէի կարողանում նրա ճամպրուկը: Նրա չափերն ու գույնը կարծես դիտմամբ այնպես էր ընտրված, որ սազեր տիրոջն ու զզվանք առաջացներ իմ մեջ: Աշխարհի մութ ու գարշելի կեսն այդ ճամպրուկի մեջ էր:
-Դու ոչ թե ճամպրուկից ես գարշում, այլ հենց նրանից, ով քնում է քո սիրած կնոջ հետ (դու գարշում էիր նաև այն դաշնակահարից, հիշու՞մ ես): Ու ամեն գիշեր նրանց պատկերացնում ես անկողնու մեջ: Տեսնում ես ճամպրուկով մարդու մեջքը, հայացքդ նրա ողնաշարի վրայից սահում է ներքև ու մեխվում ուղիղ նրա հետույքին, որի մկանները կծկվում ու թուլանում են նրա ուզած ռիթմով: Դու խցանվում ես այդ ռիթմի մեջ: Ու դու այդ պահին ոչինչ այնքան չես ատում, որքան նրա հետույքը, դու նույնիսկ կքնեիր նրա ճամպրուկի մեջ, եթե միայն հնարավորություն տրվեր քեզ պատռել նրա հետույքն ու շպրտել շներին, որովհետև անսպասելի, որտեղից-որտեղ, նրա հետույքի վրա հայտնվում են եթերային ու տաք մատներն ու չանգռում մաշկը: Հիմա էլ սևեռվում ես այդ մատների կարմիր հետագծերին ու զգում, որ պարտված ես ճամպրուկով մարդու մարմնի առջև, որովհետև քո սիրած կինը նրա մարմնի վրա է, նա ուղղակի պայթել է, բու՛խ, հանկարծ պայթել ու մեկընդմիշտ ցրիվ եկել նրա մարմնով մեկ:
-Այն օրը նրա տուն մտա: Նա ինքը հրավիրեց: Մտանք ու դուռը փակեցինք: Ու այդ դուռը միշտ փակ կմնա քեզ համար: Դու երբեք չես իմանա, թե ինչ պատահեց այն փակ դռան հետևը: Երբեք չեմ պատմի: Երբ մեռնես, երբ սպանեմ քեզ, հետո էլ չես իմանա: Բայց քեզ, միևնույն է, կթվա, թե գիտես: Քեզ հիմա էլ է թվում, թե ինչ-որ բան գուշակում ես, երևի կպնդես, որ գիտես, որովհետև դու առհասարակ ամեն ինչ գիտես, միշտ, միշտ ինչ-որ բան գիտես: Հերիք է: Հանգիստ թող նրանց, ինձ էլ, դաշնակահարին էլ: Մի զանգիր… եթե ես… եթե ես գժվեմ, ապա քեզ դատի կտամ, լսու՞մ ես, դու… դու… ցնդած, ցնդած, ցնդած…
-Հանգիստ, հանգի՜ստ, այ քեզ տաքարյունությու՜ն, այ քեզ էքսպրեսիա՜, այ քեզ սիրունությու՜ն: Գժժժժժվում եմ, երբ ջահելը կատաղում է, ժժժժժժ, մարմինս հաճելի փշաքաղվում է,- Բուն ուրախության ինչ-որ հնչյուններ արձակեց, -բայց հիմա ինձ լսիր, ցռան, ու առհասարակ ինձ լսիր, ես միշտ ճիշտ եմ, ես քո ներքին ձայնը չեմ, հե՜յ, ուշքի եկ, քո ներքին ձայնը չեմ, որ մեկ-մեկ սխալվեմ, ես իրական մարդ եմ՝ իմ պրոստատիտով ու ամենօրյա խնդիրներով, ու նաև փորձառու եմ, շաաաատ փորձառու, բա՜, հազար ու մի կրակի, գրողի ու կնոջ միջով անցած, որքան էլ չսիրեմ այս բառը, բայց ստիպված եմ ասել՝ թրծված եմ, հասկանու՞մ ես, թրծված, ուրեմն մեկընդմիշտ հիշիր՝ ամեն ինչ հասկանում եմ, ամեն ինչ ճիշտ դատում ու կշռադատում: Ուզում ես, թե չես ուզում, բայց դու սիրահարված ես այն քո դեպրեսիվ հարևանուհուն ու վերջ,- Բուն գցեց ընկալուչը: Երևի հետո ոտքերը դրեց տաք ջրի մեջ ու գոհունակությունից ձգվեց տեղում՝ հաղթական ճռռացնելով կաղնեփայտե աթոռը:
-Եթե չես ուզում տուն մտնել, ներս արի, թեյ խմենք,- ասաց հարևանուհիս ու դունչը հպեց թեթևակի բարձրացրած ուսին՝ հայացքը չհեռացնելով ինձնից:
-Ես թեյ չեմ խմում,- պատասխանեցի, տեղից չշարժվելով, ասես սպասում էի, որ ուրիշ բան առաջարկի:
-Ինչու՞ էիր դրսում քնել,- հարցրեց նա խոհանոցում:
-Ինչու՞ են բոլորը ինձ հարցեր տալիս:
-Ո՞վ է քեզ ձանձրացրել հարցերով:
-Նա զանգում է ամեն գիշեր ու հարցնում, թե ինչ եմ արել օրվա ընթացքում: Նա խմում է օրերս: Նա վամպիր է:
Կինը սրճով բաժակները դրեց սեղանին ու նստեց իմ դիմաց: Մի մազ ըկնել էր նրա ստինքների արանքը: Անընդհատ նայում էի մազին: Երևի նկատեց. կոճկեց վերնաշապիկի ամենավերևի կոճակը՝ ձգտելով դա աննկատ անել:
-Նման դեպքերում ինչ էլ պատմում ես, միևնույն է, չեն հասկանում, կամ չեն ուզում հասկանալ: Նրանք ուղղակի ուզում են իմանալ: Այդպես բավարարվում են: Դու դատարկվում ես, բայց նրանք են բավարարվում:
Նա գլուխը շրջեց պատուհանի կողմ: Երկար նայեց՝ մոռանալով թե՛ ինձ, թե՛ ինքն իրեն:
-Իսկ եթե չբավարարես նրանց, մենա՞կ կմնաս:
-Հը՞,- նա կտրուկ նայեց ինձ,- եթե բոլորս մենակ մնանք, մենությունը կդադարի մենություն լինելուց: Կօգնե՞ս գրքերս դասավորենք դարակների վրա:
Սենյակի հատակին գրքերի մի մեծ կույտ էր: Նրա փոխարեն այդպես էլ կթողնեի: Բարձրացրի խալաթիս թևքերն ու մի քանի գիրք վերցրի:
-Ինչպե՞ս ենք դարսելու:
-Երևի ըստ հեղինակների:
-Կարող ենք մաշվածները հետևում շարել:
Երբ տեղավորում էի վերջին գիրքը, նա անսպասելի համբուրեց վիզս: Շրջվեցի:
-Մնացինք մենք,- ժպտաց նա ու դունչը հպեց թեթևակի բարձրացրած ուսին՝ հայացքը չհեռացնելով ինձնից:
-Ո՞նց անցավ օրդ,- հարցրեց Բուն՝ տխուր ու ցածրաձայն:
-Ի՞նչ է եղել, մեռնու՞մ ես:
-Քո գործը չի: Լսիր, ներիր ինձ այն օրվա համար, չափերն անցա, ոչինչ, մեկ-մեկ պատահում է: Բայց դու պատմիր, ի՞նչ ես արել այսօր:
-Թողեցի համալսարանս:
-Ո՞նց թե թողեցիր, ո՞նց թողեցիր,- նա միանգամից աշխուժացավ:
-Ո՞նց են թողնում կնոջը կամ սիրուհուն: Ուղղակի թողեցի:
-Մի բան թողնում են այն ժամանակ, երբ մի բան ձեռք են բերում:
-Ես դաշնամուր նվագել եմ ուզում սովորել:
Բուն լռեց: Նրան զգում էի մեջքիս հետևը, ոտքերիս տակ, ականջի բլթակիցս կախված: Թույլ խռռոց լսվեց, հետո՝ ծանր շնչառություն, հետո՝ գռմռոց, հետո՝ մռլտոց, հետո ամեն ինչ նորից լռեց:
-Ազնիվ խոսք, ես միայն լավն եմ ցանկանում քեզ, որքան դա հնարավոր է, այսինքն որքան էլ ուժերս ներում են, իմ սպառվող ուժերը,- Բուն հետզհետե ավելի ջղային էր դառնում,- բայց հիմա սև կատու եմ նետում դաշնամուրիդ վրա: Սև կատուներ տանել չեմ կարողանում, որովհետև մթի մեջ չեն երևում, որովհետև երբ փոքր էի, ու հարևանուհիս ամեն շաբաթ գնում էր քրոջ մոտ, ապա իր սև կատվին թողնում էր ինձ՝ խնամելու, իսկ ես ատում էի նրա կատվին: Բայց լսու՞մ ես, թե ինչպիսին են դաշնամուրի արձակած հնչյունները, երբ կատուն իր չորս թաթերի վրա, մռլտալով, ընկնում է ստեղնաշարի վրա: Հիմա ոչ թե զայրանալու ես կամ ատելու ես ինձ ու այդպիսով բազմացնելու սև կատուներին, այլ հասկանալու ես, մեկընդմիշտ մտցնելու ես, ճխտելու ես ուղեղիդ մեջ, որ դաշնամուրը քո հագով չի, փոքրիկ, ու այդքան հեշտ չի մի բան թողնել, մի բան հետևիցդ փակել, շըրխկ, փակել ու վերջ: Ինչ միամիտն ես բայց, սատկես դու հա՜:
Ես մոտենում եմ դաշնամուրին, ծափերի տեղատարափի տակ, նստում եմ, մի պահ նայում վերև ու հետո սկսում նվագել: Նվագում ես, սեղմում ես ստեղները, բայց նրանք լռում են: Չես հանձնվում ու շարունակում ես նվագել, ավելի ուժեղ ես սեղմում ստեղները, կարծես կստիպես նրանց ձայն հանել, աղմկել, բայց նրանք հավատարիմ են մնում լռությանը, նրանք նման են լուռ կուռքերի, որոնք լուռ են խորհրդավոր մնալու համար, որովհետև գիտեն, որ հենց խոսեն՝ մենակ կմնան: Չեմ հասկանում, ես ամեն ինչ ճիշտ եմ անում, ես նվագում եմ, բայց ոչինչ չի լսվում, դաշնամուրը համրացել է: Փոխեք դաշնամուրը, փչացել է, այնքան մարդ է նրա վրա նվագել, որ անզգայացել է, պոռնիկի պես, փոխեք, փոխեք: Փոխուուուում եեեեեն: Մի հիստերիկացի: Տղամարդ ես վերջապես: Փոխում են, նորն են բերում, այս մեկի վրա դեռ ոչ ոք չի նվագել, կույս է, դե, մաեստրո, քեզ տեսնենք, կուսազրկիր նրան: Ծափ են տալիս, լսու՞մ ես, ինձ են ծափ տալիս, որովհետև ես դաշնակահար եմ, ես Դեբյուսի նվագող տղա եմ, ու հիմա այնպես կնվագեմ, որ դաշնամուրը կարնահոսի: Սատկես դու հա՜: Դու բառեր ցփնող տղա ես: Նվագիր, տեսնենք՝ ինչպես ես նվագելու: Նվագում եմ: Մարմինս զգում է ռիթմը: Բայց Դեբյուսին չի լսվում: Դեբյուսին սսկվել-կծկվել է յուրաքանչյուր ստեղնի վրա: Բայց նա հնչում է մարմնիս ներսում, հիշողությունս նրան հնչեցնում է բջիջներիս մեջ, մնում է՝ մատներս դուրս բերեն նրան, ստեղները հնազանդվեն: Ճիշտ ես, նա հնչում է միայն քո ներսում, իսկ մենք չենք լսում, մենք ծիծաղում ենք քո վրա, հիմա՞ էլ կպահանջես դաշնամուրը փոխել, գուցե պարտությունդ խոստովանես, բայց չէ՜, դու շարունակում ես քոնը, գրկում ես ստեղները, ամուր-ամուր, ոչ թե կրքից, այլ զայրույթից, խփում ես նրանց, կռվում ես նրանց հետ, ծեծում ես, կռվում ես ինքդ քեզ հետ, ինձ հետ, բոլորի հետ, բայց ոչ ոք քեզ հետ չի կռվում, դու կռվի մեջ էլ ես մենակ: Մատներդ արնահոսում են, արյունդ հոսում է ստեղների արանքները, արյունդ լցվում է դաշնամուրի մեջ, բայց դու չես դադարում, շարունակում ես արնահոսել ու լցվել նրա մեջ, այդպես կդատարկվես արյունից, քամված ու սմքած կընկնես դաշնամուրի ոտքերի մոտ: Ինչպե՞ս ես կարծում՝ կծափահարե՞ն: Կարծում եմ՝ հա, որովհետև ամեն դեպքում, լավ զվարճացրիր նրանց, նրանք երբեք չէին տեսել ու այլևս երբեք չեն տեսնի արյունով լցված դաշնամուր: Իսկ դու ծաղրում էիր այն դաշնակահարին, ասում էիր՝ լաաավն է, բայց կին չեմ տեսնում նրա ոտքերի մոտ, կուուույս է, ոչիիիինչ, կթրծվի, էլի այս անիծյալ բառը, ինչևէ, դասի գնալու ժամանակն է, մաեստրո:
— Ես կսպանեմ քեզ, հենց հիմա, երբ ուշ է, երբ ծառերը սրթսրթում են մենությունից, ու ոչ ոք չի իմանա քո անհետացումը ու ոչ ոք էլ չի հիշի քեզ, միայն ես կհիշեմ ու միշտ այս ժամին, այն էլ, եթե արթնանամ, բայց անպայման կարթնանամ, որ հիշեմ՝ այլևս չկաս, լուռ ես, համր ես, ինչպես այդ ստեղները, որոնք հատ-հատ կպոկեմ, ինչպես եղունգներդ, որ արնահոսող մատներ տեսնես, որ ցավից ոռնաս, որ ցավից պատմես քո մասին, քո օրերի մասին, որոնք մեռնելու են քեզ հետ միասին, ու հաճույքից կփաթաթվեմ վերմակիս մեջ, ու հիշողությունը քո մասին կձգվի մինչև քնելս, մինչև լուսաբաց, լուսաբացին կքնեմ, մի քիչ կպայքարեմ, որ քունս չտանի, որ մի քիչ էլ հիշեմ քեզ, ու հաճույքս էլ ձգվի, իսկ հետո, հետո լուսաբացին կքնեմ, դու կմեռնես ամեն լուսաբաց, կոպերիս ներսում, ուղեղիս յուրաքանչյուր բջջի մեջ:
Հեռախոսից կարճ փետուրներ էին դուրս թռչում ու քսվում դեմքիս, հետո դանդաղ իջնում, պառկում ոտքերիս տակ ու լռում: Բուն խռխռում էր, ծվծվում, ինչ-որ բան էր փորձում ասել: Դեմքիցս հեռացնում էի փետուրներն ու խնդրում նրան կրկնել: Բուն տնքում էր, խռխռում: Բուն հեռանում էր: Մի երկարատև ծվոց լսվեց, ու կապն անջատվեց: Նստեցի փետուրների մեջ: Դռան թակոց լսվեց: Երեք անգամ, իրար հետևից: Մոտեցա դռանը: Սպասեցի: Թակոցը կրկնվեց: Երեք անգամ, իրար հետևից: Դուռը բացեցի: Բուն էր, ուսին էլ՝ մի սև կատու: