Ինքնաճանաչողություն
1. Ողջույն, ընկերս…
Գիշերներդ մեկ ես արել, ցերեկներդ վաղուց չկան…
Քեզ գազանի բույն ես դարձրել…
Մեր թաղերում ջահելներ կան, տեսել են քեզ երեկ դրսում
ու պատմում են՝ իբր թաղում հյուր ես դառել…
Ո՛չ գնում ես, ո՛չ գալիս ես…
Ու մի քանի վարկածներ կան.
Իբր զոհին զոհ ես դառել,
Տիրոջդ՝ տեր,
Մեկ էլ՝ կապված ճամպրուկներին՝ փախստական։
Ու օրեցօր քեզնով լցված իմ լուրերի ծակ տոպրակը
Էլ ավելի ծանր է դառնում…
Հանդգնել է չդատարկվել…
Էս մեր գյուղում մի հին տուն կար,
ինձ թվում է՝ դեռ կհիշես։
Էդ տան բակում, ընկուզենու բնից ծնվող ավագ ճյուղից
փայտփորիկի՝ մեզ հոգնեցնող ձայնն էինք լսում
ու հայհոյում, ոնց պատահի…
հետո բոբիկ, կարճ ճամփեքով մինչև գետի ափը վազում,
Փաթաթվում էինք տաք քարերին
ու երգում էինք, ինչ պատահի…
Հետո հետոն բախվում էր մի դառը աշնան,
քֆրտում էինք, ոնց պատահի,
երազում էինք, ոնց պատահի…
երդվում էինք չմոռանալ միմյանց
մինչև հաջորդ ամառ…
Ու երդվում էինք, ոնց պատահի…
2. Ողջույն, ընկերս…
Քեզնից վաղուց լուրեր չկան։
Դեմքիդ խաղը լավ չեմ հիշում,
Միայն երկու աղոտ հայացք,
Որ սիրում էիր նետել վրաս, երբ հեգնում էիր։
Հիմա գյուղում էլ տուն չկա…
Կամ լքել են, կամ կլքեն…
Ընկուզենին էլ կտրեցին անցած տարի,
Փայտփորիկը օդում մնաց
(խնդում եմ)։
Գետն էլ ցամաքել է, կպել հողին
Որ երդվես էլ՝ չի հոսի…
Իսկ էստեղ,
մեր թաղերում ինձ ասում են՝
Իբր չկաս, չես երևում.
Ու ասում են՝ տեր ես դարձել տերավորին,
Սգավորին ու բանվորին…
Մեր բաղերում խաղողների վազ չմնաց։
Առուները ցամաքեցին, ջրողները
փոշմանեցին ու կտրեցին…
Խորովածի ածուխ դարձավ էն
քաղցրահամ խաղողի վազը,
Որ սիրում էիր,
ընկերս…
Իսկ թաղերից լսել եմ,
Թե դու քաղցր էլ չես ուտում…
Էն էլ վազից…
Էն էլ ցեխոտ, բոբիկ ոտքով,
Էն էլ բաղի միջի վազից…
3. Ողջույն, ընկերս…
Էս տոպրակս մի օր ինձ հետ այցի կգա
Մարմարապատ գերեզմանիդ…
Ծակ է, ծակ չի… Հուզում է քիչ,
Ուզում է շատ, լցնում են քիչ։
Կտրվում է շունչը քչից, երկու տեղից ծակ են բացում,
— Օդի պակաս չզգաս հանկարծ,- մտածում են…
Մտահոգ են էս մեր թաղում քո չգալու,
չգնալու անհարգելի պատճառներից…
4. Ողջույն, ընկերս…
Գիշերներդ մեկ ես արել, ցերեկներդ վաղուց չկան…
Քեզ գազանի բույն ես դարձրել…
Մեր թաղերում ջահելներ կան, տեսել են քեզ երեկ դրսում
ու պատմում են՝ իբր թաղում հյուր ես դառել…
Ոչ գնում ես, ոչ գալիս ես…
Մտահոգ են էս մեր թաղում քո չգալու,
չգնալու անհարգելի պատճառներից…
Ընկերս…
***
Հայելու դիմաց գծում ու ընդգծում,
մաքրում ու ջնջում ես գեղեցկությունդ, սիրո՛ւնս…
Դու էլ քեզ հետ մի հարկի տակ չես հարմարվում…
Ուզում եմ հետդ անկեղծ լինել՝
Ճակատիդ փայլը կշտացել է հայելիներիցդ։
Նրանք միշտ կողպում են քեզ ինչ-որ անհասկանալի նորաձևության մեջ։
«Էդ երբվանից վանդակները գեղեցկացան»,- մտածում եմ:
Քեզ նայի՛ր, սիրունս,
արևն ուր որ է կամաչի…
Ստվերդ ոտնաքայլերիցդ մի կերպ խույս է տալիս,
որ չտրորես։
Նա քո ու արևի մերձեցումից ստեղծված միակ, բնական երևույթն է…
Էս փողոցի հայելիները խանդից ուժասպառ են եղել, սիրունս…
Էս փողոցի հայելիներում մարդիկ իրենց պատմությունն են թողել.
համբուրվել են ու բաժանման երդում ստորագրել…
Էն վերևի հայելու մոտ անցած տարի մի ընտանիք նկարվեց… նրանք միասին չէին նկարվել արդեն յոթ տարի։
Հաջորդ առավոտ իմացանք, որ հայելին ուրախությունից ճաքել է…
Էդ ճաքերով էլ մարդիկ իրենց երջանկությունն են կարկատում ու քամուն տալիս։ Իսկ քամին՝ վզից մի թոկ գցած, բերում է, հարվածում նորից նույն հայելուն ու ասում.
— Վերցրո՛ւ, արածիդ տերը եղիր։
Հայելին ուրախանում է ու ներքևի ձախ անկյունից մի նոր ճաք է արձակում։
Ասում են՝ էդ հայելին էնքան է ճաքել, որ մարդիկ արդեն վախենում են նրա դիմաց բաժանումների մասին մտածելուց, որովհետև նա նորից կմիավորի, կստիպի համբուրվել ու զուգընկերուհուն պարի հրավիրել քաղաքային աղմուկից արձակված ճզվզոցների տակ։
Գեղեցիկ են էս հայելիները, սիրունս…
Նրանք թքած ունեն դեմքիդ շպարի ու վանդակված աչքերիդ անփայլ խորության վրա։ Նրանց համար կարևորը ժպիտդ է, որին արհեստականորեն չես ծածկի։
Ձեր տան միջանցքում էլ մի հայելի կա…
Լսել եմ՝ էդ տեսակները մարդկանց չեն սիրում… նրանց, մեր մեջ ասած, ժամանակասպան են ճանաչում։
Նրանք կանգնում են հենց ճիշտ էնտեղ, որտեղով պիտի ոտքերդ դեպի ազատությունը գնան։ Կանգնում են, չափում, տնտղում ու վերջում էլ քեզ համոզում, որ կոպերդ այդքան էլ արտահայտիչ չեն։
Նրանք թքած ունեն, թե կոպերիդ ներսում ինչ աշխարհներ են հօդս ցնդել։
Դու կոպերդ գծիր, ընդգծիր, սիրունս…
Դու կոպերիդ արանքում տեղ գտած դատարկությանը չեզոք գույնով լրացրու։
Միգուցե աշխարհներդ հենց էդ չընդգծվելու պատճառով մեռան։
Միգուցե նրանք եղան անմեղ նահատակները վանդակներիդ ինքնորոշման հարցում։
Սիրունս…
Դու քո հայելիներին էդպես էլ չտարբերեցիր…
Դու քո հայելին էդպես էլ չգտար։
Դու քեզ հետ մի հարկի տակ չես հարմարվում, սիրունս…
Որովհետև դեռ թույլ ես տալիս, որ մաքրեն ու ջնջեն գեղեցկությունդ,
Ու քեզ համոզեն, որ վանդակները կարող են մի օր գեղեցիկ լինել։
Ժպտա, սիրունս…
Դուրս արի…
ժպտա փողոցի ճաքճքած հայելուն ու
հանգիստ վստահիր նրան…
Նա քո ժպիտի համար դեռ մի ճաքի տեղ է պահել…
Ճակատիդ փայլը դեռ սիրվել է ուզում, սիրունս…
