Էս ի՞նչ արեցիք, հիմա ես ո՞նց շարունակեմ ապրել…
Խարույկի կրակը չէր հանդարտվում, ավելի ու ավելի էր ուժ առնում ու ներկում բոսորագույնի բոլոր երանգներով երկինքը։ Նրանք կանգնած ծիծաղում էին մտքում, երկուսով ուշադիր նայում էին ինձ թիկունքից ու քմծիծաղով չարախնդում։ Իսկ ես, ես իմ անճարությունից խենթանում էի։
Երկու տարի, երկու տարի, թե՞ ավելի, չգիտեմ։ Ապրել եմ, շնչել, արտաշնչել ապրելով ու ապրեցնելով էդ ֆիլմը նկարելու մտքով։ Հատիկ — հատիկ տառեր, որ շղթայվեցին, դարձան նախադասություններ, հետո ստացան միս ու արյուն, աստվածային մի միտք, որի անունն էր կինո։ Այո, ես պետք է նկարեի այդ կինոն, սցենարը գրված էր, դեկորները՝ պատրաստ։ Ինձ նման տարօրինակ ու խենթ էր իմ «Ավդոյի մեքենան». հումոր ու ողբերգություն մշտական մարդկային թուլություններով ու պայքարով, իսկ էդ ինքնաեռների ոչնչացման կադրերը, որ նկարվեցին պատահական ու դարձան իմ ոչնչացման խորհրդանիշը։
Ես զգում եմ՝ ողնաշարիս ամեն մի մանրէն զգում է նրանց չարությունը, նախանձը։ Այո, հենց դուք, անանուններ, դուք ոչնչացրիք ամեն ինչ։ Նամակներ, բողոքներ, ու ինչ վերջում, դուք ինչի՞ն հասաք։
Նկարեցի, մոնտաժեցի, հետո, ավելի ուշ Մոսկվայում դիպլոմայինս նայեցին, ծափահարում էին, իսկ այստեղ՝ իմ հայրենիքում, իմ տանը ինձ հավասարեցրին գետնին։ Ու…
Այո, այո, հենց դուք եք, այդ դուք կտրեցիք իմ թևերը, կինոյի թռիչքը մնաց անավարտ, իսկ հետո՝ անորոշություն ու դատարկություն։ Գրաքննիչներ, չինովնիկներ, ձեզ եմ թողնում այդ դատարկ երանելիությունը։
Հա, հիանալի, նորարար ու խենթ էր լինելու իմ կինոն, յոթ մաս։ Հասկանո՞ւմ եք՝ յոթ գլուխ, յոթ կարևոր պատմություն, որ կրճատեցիք ու դարձավ երկու մասից կազմված եսիմ ինչ։ Փայլը խամրեց, դարձավ սովորական մի ֆիլմ… իսկ հետո դուք դրանով էլ չբավարարվեցիք, ամեն ինչ արեցիք, որ ժապավենները հօդս ցնդեն, անհետանան։ Արխիվի ժապավենները կորան, կրակի բերան ընկան։
Ձեզ թվում է՝ այդ խարույկը կոչնչացնի իմ ժապավենները, կադր-կադր նկարած ցավը, ապրումները, ուրախությունն ու իմ միտքը։
Չէ, էդ խարույկի բոցը իմ փարոսն է, ես ստեղծելու եմ իմը, սեփականը։ Ձեզ հակառակ, ինքնասպան չեմ լինի, թող էս բոսորագույնը ինձ դուրս հանի ընկճախտից։ Բայց, ո՞նց, ի՞նչը ձեզ դուր չեկավ, ոչ կիսելու փառք ունեինք, ոչ փող… Ինչո՞ւ… չեմ հասկանում, չէ, որ իսկապես լավն էր, իմն էր… Միջակություններ, դուք ինձ չներեցիք տարբերվելը, հոսանքին հակառակ գնալը։
Գնացեք, գնացեք, ծիծաղեք, էս կրակի ժապավեններով դուք եք ինքնաոչնչացվում։
Միևնույն ա, ես վերադառնալու եմ։ Դուք ցավեցնում եք, հավասարեցնում հողին, բայց ես հատիկ-հատիկ կհավաքեմ ինձ, որովհետև ես մենակ չեմ։ Ես Փարաջանովն եմ, ես Մալյանն եմ, Դովլաթյանն եմ, ես… ես ռեժիսոր եմ… դուք ոչնչացրեք, կտրեք, փոխեք, բայց ես մենակ չեմ, ես ստեղծելու եմ իմ լավագույն ֆիլմը։
Ծիծաղեք, ծիծաղեք… բամբասեք, ապրեք ձեր գորշ կյանքով, իսկ ես կգոռամ, կճչամ ու փարոսի նման դուրս կգամ էս կրակից։
Էդ նույն կրակի մեջ դուք չեք տեսնում հույսի ու հավատի առագաստները, ես չեմ խենթանա, ես կապրեմ ու կգրեմ, նորից ու նորից կնկարեմ… Չհասկացված լինելը իմ առավելությունն է, այո։ Ժամանակից դուրս ու այս խարույկից դուրս ես Դոն Կիխոտի նման չեմ նահանջի ու չեմ մնա կեսճանապարհին։ Պետք է պայքարեմ ու ապրեմ։
Իսկ դուք վառվեք ձեր դժոխային երանության մեջ ու վերարտադրվեք, միևնույն ա, դուք միշտ լինելու եք։
Իսկ ես գոռամ, ճչամ, պայքարեմ, չդիմանամ խենթանամ ու էլի գրեմ, ոգևորեմ ու ստեղծագործեմ։ Քանի որ ես ՄԱՐԴ եմ իմ բոլոր թերություններով ու սխալական կյանքով, ես նկարելու եմ իմ կինոն։