Հեռախոսազանգի ձայնը էլի նույնն էր՝ ականջ խլացնող, սուր ու զրնգան։ Եթե անգամ հավես չունենայիր խոսելու, մեկ է, կվերցնեիր, որ թե միայն ձայնը չլսեիր.
— Ալո՞… Լսում եմ, խոսեք, ալո՛, ալոոոոոոո, ջհանդամ, թե չեք խոսի։
Նորից.
— Ալոոո, ձե՞ռ եք առնում, ձեր հերն էլ անիծած, է՜։
Հեռախոսը կախեց լարից ու դուրս եկավ տնից՝ խղճին հեչ բեռ չանելով, որ հեռախոսը կախվել էր ու գուցե էլ չաշխատեր։ Կարմիր հեռախոս էր՝ սև լարով, սև իզոլենտով ամրացված, անկյունում էր կախված, հեռախոս էր, որի հետ Վահանը միշտ կռիվ էր անում, թե՝ ոչ մի լավ լուր չիմացա քեզնից։ Մի անգամ լարը վերցրեց կտրեց, հետո մտածեց՝ բա որ մի լավ զանգ գա, ու սև իզոլենտով կպցրեց։ Մենակ էր ապրում։ Երբ դուռը շխկացրեց ու գնաց, մտքին մի բան էր՝ հանկարծ զանգը չգա։ Լավ զանգը։ Դուռն էլ էր դժվար կողպում։ Սարքելու կարիք կար արդեն, բայց սարքողն ո՞վ է, ինքը գլուխ չէր հանում էդ գործերից, մարդ գտնելու հավես ու ժամանակ էլ չուներ։
Տունն անկյունին էր, քիչ այն կողմ գետն էր հոսում, չնայած էնքան կեղտ էր լցվել մեջը, որ ավելի նման էր ցեխաջրի՝ գորշ, հոտավետ ցեխաջրի։ Վերջում կանաչ բնություն էր, այգի էր չմշակած ու ծառեր բերքատու։ Դուրս եկավ տնից։ Դուռը շրխկացրեց ու դուրս եկավ։ Հեռախոսը ինչքան էլ ուզեր, հիմա չէր զանգի, որովհետև կախված էր։ Բա որ զանգի ու չստացվի։ Բա որ էդ լավ զանգը գա վերջապես։ Է, Վահան, դու էլ քո կյանքից բան չհասկացար։ Ասա, որ էսքան տարի չի եկել, հիմա ո՞նց պիտի գա։ Խելքդ գլուխդ հավաքիր, մի քանի տարուց 50 ես դառնում, դու հլը լավ զանգերի ես հավատում։ Դուրս եկավ։ Ոտքերն էլի տանում էին գերեզմանների կողմ։ Ուրիշ տեղեր քիչ գիտեր. կա՛մ գերեզման, կա՛մ դպրոցի բակ, կա՛մ կարուսելների այգի։ Էսօր գերեզմանների օրն էր, քանի որ սպասման մեջ էր, չգիտես ինչի։ Գնաց, նստեց գերեզմանաքարի վրա։ Նոր էր։ Փորձեց տեղը բերել։ Չստացվեց։ Դե լավ, արի ծանոթանանք։ Ես Վահանն եմ, հեսա 50 եմ լինում, բայց բառադի եմ, խելքս գլխիս չի, ապրում եմ նորմալ, գործ էլ ունեմ, բայց դե սպասման մեջ եմ, միշտ սպասում եմ ու չեմ սիրում սպասել։ Դո՞ւ։
Պողոսյան Վաչագան Արմենի
1975-2003
Դե պատմի, ախպերս։
Ի՞նչ պիտի պատմես, ջահել-ջահել գնացել ես։ Թրաշիցդ երևում ա, որ ժամանակ չես ունեցել քեզ հետևելու, աչքերդ կուլ գնացած են։ Ափսոս, էս անգամ խմելիք չեմ բերել, թե չէ նստեինք, մի լավ խմեինք։
Ծնողներդ ովքե՞ր են։
Չե՞մ ճանաչում։
Աչքիս չէ, տեղը չբերեցի։
Ինչի՞ն եմ սպասում։ Հա։ Սպասում եմ լավ զանգի։
Լսի, Վաչո, բա չե՞ս ասում, ի՞նչ գործ ունես իմ մոտ նստած, ոչ դեմքս գիտես, ոչ էլ գիտես՝ ինչի եմ ստեղ։ Հույս ունեիր մահից հետո հանգիստ պառկես, էն էլ մի գիժ Վահան եկավ, սկսեց էնքան խոսել, հոգնեցրեց։
Վահանը սենց մի 30 րոպե էլ Վաչագանի հետ մոնոլոգի մեջ էր։ Ամենասիրած գործն էր։ Գտնել մարդիկ անկենդան ու գնալ, նստել, խոսել հետները։ Պատմել, քննարկել, սպասել պատասխանի կամ չսպասել։ Էլի սպասել։ Միշտ սպասել։ Տեսնես Քրիստոսը ինչքան սպասեց, մինչև մեխերը մտցրին մարմնի մեջ, տեսնես վախից չէր քարացե՞լ։ Շատ էր մտածում լքված գերեզմանների մասին։ Ու քանի որ չէր կարող իմանալ՝ որն է լքված, որը՝ չէ, որոշեց բոլորի մոտ հասցնել լինել, խոսել։ Իսկ իր մտերիմներին պահում էր վերջում։ Երևի չէին նեղանա։ Երևի։
Տեսնես նրանք էլ քե՞զ են սպասում էդքան երկար։
Երևի։
Լավ, Վաչագան ջան, գնացի, չասացի՝ ինչին եմ սպասում, զանգին։
Հա-հա, լավ զանգի, ձայնի, երևի՜։
Տուն գնաց։
Իսկ եթե ես զանգեմ։ Չէ է, կզանգեմ ու հաստատ կխանգարեմ։ Որ էսքան տարի չեմ զանգել, հիմա էլ չեմ զանգի։ Ոչ էլ հեռախոսը կմիացնեմ։ Մտածեց ու հեռախոսը միացրեց։ Հետո գնաց ձվածեղ սարքելու, որի ընթացքն ավելի էր սիրում, քան ուտելը։ Մի սիգարետ էլ կպցրեց։ Այ թե Վահան, լրիվ կինոյի տղայի տեղ ես քեզ դրել, տեսնեմ քո գերեզմանին ով ա գալու։ Երևի զանգողը։ Հա, կգա, պիտի որ գա, կուզի գա։ Կարող ա չզանգի էլ, բայց կգա։ Ծուխը պատուհանից դուրս էր փչում, որ տանը հոտ չլցվի։ Չէր սիրում։ Կեղտոտ հոտեր, փնթիություն։ Չէր սիրում։ Զանգողին սիրում էր։ Վաղուց էր սիրում։ 10-15 տարի կլիներ արդեն։ Դրանից առաջ էլի սիրել էր, բայց էսքան երկար չէր սպասել ոչ մեկի զանգին։ Սիրվողն իմացավ Վահանի սիրելու մասին։ Ինքն էլ էր սիրում։ Բայց տենց էլ մնաց։ Իմացան ու վերջ։ Խոստացան իրար որպիսություն իմանալ մեկումեջ, ու վերջ։ Ու վերջ։ Վերջ։ Վերջ։ Վերջին անգամ Վահանն էր իմացել նրա որպիսությունը՝ երկու տարի առաջ։ Հիմա նրա հերթն էր։ Բայց չէր զանգում։ Վահան, Վահան։ Չմեծացար։ Հիմա երևի մեկի հետ նստած է կամ, ասենք պառկած, ասենք՝ մեկն իր մարմինն է համբուրում կամ, օրինակ, մազերի հետ է խաղում։ Ազատ մարդ ա, ինչի՞ չէ որ։ Քո որպիսություն իմանալն ինչին է։ Մեռնես, խաբարը տեղ կհասնի, էլի, չէ մի չէ, պիտի զանգի իմանա՝ կաս թե չէ։ Բայց հա՞ որ։ Երկար ձգվեց ուղղակի։ Երկու տարի։
Սղղղղղղղղղղղղղ
Ծղղղղղղղղղղղղղ
Հեռախոսն էր։
— Ալո՞:
— Վահա՞ն:
— Ո՞վ ա:
— Ես եմ, չճանաչեցի՞ր։
Վահանը մտածում էր, որ գոնե էս տարիքից անցել է. քրտնելու, սրտխփոցի, թուլանալու, լարվելու, կարմրելու, հևալու։
— Սե՞…
— Այ տղա, ես եմ, քուրդ ա, էն օրն էլ զանգեցի, քֆուրը կապեցիր, ոչ էլ լսեցիր՝ ինչ եմ ասում, տնաշեն, լրիվ բիձա ես դառել, հետդ էլ…
Էլ չէր լսում Վահանը, ոչ թե որովհետև իր սպասած զանգը չէր, այլ որովհետև առհասարակ էլ չէր լսում մարդկանց, ոչ էլ արդարանալ էր ուզում, ոչ էլ ուզում էր, որ հոգ տանեն իր մասին կամ սիրեն կամ կարոտեն։ Չէր ուզում։ Ինքը կհիշեր կհիշեր, չէ՞, իրեն հիշել պետք չէր, չէր նեղանալու։ Փոքրուց էլ էդպես էր, բնավորություն էր, սպասման փտումի հետ կապ չուներ։ Սպասումը լավ բան չի, մի օր նա էր ասել։ Զանգողը։ Սպասվողը։ Սիրվողը։ Հա, լավ բան չի, քանդում, փտացնում, նեխում է օրգանիզմդ, տակը ոչինչ չի մնում։ Հատկապես, որ չգիտես՝ ինչին ու ինչու ես սպասում։ Հույս ուներ, որ մի օր կդադարի սպասել։ Դե վերջ, անցավ էլի, հերիք ա սպասես, խելքդ գլուխդ հավաքի։
Հեռախոսը տեղը կախեց։ Մոտեցավ։ Մեքնայաբար ձեռքը տարավ պտտովի թվերին։ Այ թե ընկերը կողքին լիներ հիմա։ Կհարցներ՝ զանգե՞մ թե սպասեմ էլի։ Կասեր՝ զանգի։ Ինչքան էլ իրար խոստանային, որ հպարտ են լինելու, բայց կասեր՝ զանգի։ Հիշեց, որ ընկերը մի անգամ մի բան էր ասել.
— Եթե կողքդ էլ չլինեմ, մտքով խոսի հետս, էդտեղ միշտ կամ, Վահան։
— Զանգե՞մ։
— Հա, զանգի, վախենալու բան չունես, զանգի։
Համարը հավաքեց։
Սրտի կողմը ծակեց։
Վախեցավ։
Սրտի խնդիր ուներ։
Զանգը գնաց։
Զանգը գնաց։
Զանգը գնաց։
Ձեռքը սկսեց դողալ։
Զանգը գնաց։
-Ալո՞։ Խոսեք, լսում եմ։ Չե՞ք խոսելու։
Վահանն էլ էր լսում։
— Լսում եմ, խոսեք, ես ուզում եմ լսել Ձեզ։
Վահանն էլ էր ուզում լսել։
— Չեք խոսում, նորից…
Մյուս քաղաքի, ուրիշ գույնի իզոլենտով ամրացված հեռախոդը շրխկաց։
Մի կին սիգարետը հանգցրեց։
Սև ներկած աչքից ջուր գնաց։
— Մեծ կին ես, դեռ հավատում ես լավ զանգերի։
Եվ հագնելով բարձրակրունկ կոշիկները դուրս եկավ տնից։