Ինձ միշտ հուզել է տիեզերքի անսահմանության ու անվերջության ընկալումը Երկիր մոլորակի վերջավորության և մանրիկության միջից. փոքրության այդ ընկալումը, որը ոչ թե ընկճում է, այլ յուրահատուկ երանավետություն է հաղորդում անվերջի, անսահմանի, ահռելիի հետ հաղորդակցմանը, դրա մասը լինելուն:
Տիեզերքի տրոփյունի մեջ տեղի ունենալու իրողությունը (նվազագույն հավանականությամբ, իսկ ավելի ճիշտ կլինի ասել անհավանական, պատահական), որը կյանք ենք կոչում և որն ապրում ենք, դառնում է հրաշալի մի բան բառի բուն իմաստով՝ իրերի բնականոն ընթացքից չբխող, բացառիկ, նաև բերկրալի:
Էյդա Լիմոնի «Մեռած աստղեր» բանաստեղծությունը (երնեկ վերնագիրն այլ լիներ) այդ առանձնահատուկ իրողության գիտակցման մասին է, ընդ որում մի տեսակ անպատրաստից, հպանցիկ գիտակցում, որ վայրկենական առաջանում է առօրեականության մեջ, հետո մարում: Սակայն այդ մի պահը, որ տեղի է ունենում ժամանակների և տիեզերական տարածության անսահմանության մեջ, ահռելի կարևորության մի բան է թվում և դրան առնչության բերկրանք է առաջացնում:
Տիեզերքին առնչելիությունը, ձգտումը և ավելիի հնարավորությունը ոչ միայն այս բանաստեղծության թեման են, այլ նաև գրելու ձևը: Անշարժությունն այնքան լուռ է, կարծես այլ տարում լինի. աղբը դուրս տանելիս մատնացույց ենք անում Օրեոնը կազմող աստղերը.աղբամանի մեղրամոմային կապույտը գրեթե ռոմանտիկ է. եթե վեր կենանք մեր սինապսներով ու մարմնով ու ասենք՝ ոչ: Գեղարվեստական անցանելիությունը վերացականից, տիեզերականից, վերամբարձից, մեծից դեպի կոնկրետը, առօրեականը, կենցաղայինը, փոքրը և հակառակը, ընթերցողի մեջ առաջացնում է գրանդիոզության ընկալում, կարևոր մի բանի առնչվելու զգացողություն՝ համոզելով հնարավորության, ավելիի, տենչալիի գոյությունը ոչ միայն բառերով, այլ նաև ընթերցման ուրույն փորձառություն առաջարկելով:
Հ.Գ.
2024 թվականին NASA-ն ծրագրել է տիեզերանավ ուղղարկել դեպի Եվրոպա՝ Յուպիտեր մոլորակի լուսիններից մեկը: Տիեզերանավի վրա փորագրված է Էյդա Լիմոնի՝ այդ նպատակով գրված In Praise of Mystery: A Poem for Europa բանաստեղծությունը:
Ալինա Պողոսյան