Սովորական մարդու օրագիրը

Աղջիկը սովորական աղջիկ է,
խաղը՝ սովորական,
գզգզվել են մազերը,
վազում է,
կարմրած են աչքերը աղջկա,
ամոթ կա դեմքին.
պարտվել է,
սովորական է,
բայց այս անգամ
բաց է թողել հնարավորությունը՝
լուռ ու հպարտորեն գնալու,
բացուխուփ է արել երեսին շպրտած դուռը,
կանգնել մեջտեղում,
ասել է՝
«Նայի՛ր,
շփոթված ու խեղճ եմ քո առջև
և քո դեմ մերկ եմ ավելի,
քան ինքս՝ իմ»:
Աղջիկը աչքերը փակել է,
դեմքը՝ մոռացել,
իրենից թաքցրել են հայելիները,
վախեցրել խորությունը ծովի…
վախեցել է աղջիկը գնալ
հետքերով ձայնի…
«Ավելորդ ես»
թիկունքից լսվել է…
«մանուկներն ազնիվ են ու դաժան»,
մանուկները շարունակում են խաղալը,
խաղը սովորական խաղ է,
աղջիկը՝ սովորական…

***
Սահմանում կրակոցներ են.
պատերազմ բառի ստվերից անգամ
տագնապում է սիրտը…
զինվորի մայր հարևանուհուս աչքերը կարմրած են նորից.
գիշերը լաց է եղել անքուն.
մայրս, որ երբեք էլ հավատացյալ չի եղել,
խաչակնքում է երեսը,
իսկ քեռիս,
որ հիշողություններ ունի անցած պատերազմից,
լռում է խորհրդավոր՝
միայն աչքերը բարձրացնելով երկինք,
այդ ես եմ, որ գրում եմ կրակոցների մասին իմ միակ բանաստեղծությունը՝
տեսնես ու՞ր է հիմա իմ սիրելին:

***
Մոռացել եմ քեզ:
Ընկերներիս խորհրդով հիմա շրջում եմ
մազերս՝ սանրած,
աչք-ունքով կանչում սիրուն տղաներին,
ու չեմ մոռանում ձեռքս վերցնել հաստափոր
գիրքը,
որ հուշում է, թե տերը գիտի խոսել քիչ-միչ
ու անունն է լսել
Ֆլոբեր — Կաֆկա — Պոյի…
ու որ աշխատանք է փնտրում
և կամ ինքնուրույն կյանք՝
ապահով ու մենակ…
ես մոռացել եմ քեզ.
արի պառկիր կողքիս:

Մտորումներ
գրախանութից

Գրախանութ մտնող ամեն այցելու
որոնող է.
որ փնտրում է
հաճելի վայելք պոեզիայի,
սեփական ցավի արտացոլում,
հիշողություն անցյալից
և կամ պարզապես հետաքրքրասեր է սովորական.
որ գտնում կամ չի գտնում փնտրածը իր.
իսկ գրախանութի աղջիկը օգնում է գտնել
որոնածը անցորդների,
ու չի գտնում միայն
իր սեփական տեղը….
գրախանութ մտնող ամեն այցելու
որոնող է.
անցորդ…

***
«Մարդը, որ տունն էր փնտրում»
Քանի՛, քանիսն էին սկսել բանաստեղծությունը այս տողով.
Մեկը որբ էր,
Մյուսը քանի տարի ապրել էր առանց հոր,
Մյուսն՝ առանց Աստծո,
Մի ուրիշը սիրահարվել էր անհուսորեն.
Նրանք բոլորը կրում էին պիտակը ավելորդի,
Իսկ նրանցից մեկը գրում էր «Սովորական մարդու օրագիրը»:

***
Չնայած կատուների հետ զրուցելու
հին սովորությանը՝
ես այնքան էլ բանաստեղծ չեմ,
ու ինձ ավելի, քան ուրիշին,
դավադրաբար լքում են բառերը
լքվելը սովորական է,
թեկուզ
գուրգուրվել, փայփայվել եմ նաև,
ու թեկուզ լացկան եմ դեռ մի քիչ,
ներիր,
ես այնքան էլ կին չեմ,
քո մասին մտածելը՝ զբաղմունք,
զբաղմունք է գրականություն, արվեստ,
աման լվանալը՝ զբաղմունք,
զբաղմունք է կյանքը սովորական,
սովորական մարդ եմ,
միայն թե
գիտեմ արդեն՝
ոնց են ապրում
կենդանիները՝ մորթվելուց հետո:

***
— Սա քո տարածությունը չէ, —
ասացիր, —
նայիր՝
ի՛նչ փոքր է քաղաքը
ու ես կարոտեցի ծովը՝
երբևէ չտեսած,
ու չճանաչած մարդկանց,
որ պիտի ապրեն իմ բացակայությունը
ինձնից օտար քաղաքներում,
որովհետև սա իմ տարածությունը չի:
Ես ոչ բարձր եմ, ոչ ցածր,
պարզապես ծառ եմ,
որ աճել է սխալ տեղում:

***
Դարակներում ապրո՛ղ աղջիկ,
որ փնտրեցիր տունդ
ու գտար ստվերը միայն
չորս պատերի՝
անզարդ,
որ գունազարդեցիր ինքդ
մի ներկով,
որ հեշտորեն ծորաց՝
քեզ թողնելով միայն անիմաստ խզբզանքը
երազանքներիդ,
որոնցով սակայն անհնար էր վերմակվել
ցուրտ ձմեռներին,
ու ոսկորներիդ մեջ սողոսկեց քիչ-քիչ սառնությունը,
ու դու մտերմության տաքությունը որոնեցիր
ուրիշի սիրո կրակներում,
բայց քեզ մնաց միայն մոխրահամը կծու
ու թևերդ՝ այրված….
Ու քանի որ քեզ,
երևի թե արյամբ,
տրվել էր զգայելու հիմար սովորությունը ,
որ թեկուզ չի խեղանդամում,
բայց տկար է դարձնում
փողոցների երթում,
անհնար դարձավ քայլելը,
ու տունդ փնտրելը՝ անիմաստ,
ու ձգվեցիր քիչ-քիչ
դեպի փողոցի նեղլիկ լուսանցքները՝
պատսպարվելու ապակե անտարբերության
դարակներում…

***
Հայրս նայում էր՝
ոնց եմ մաս առ մաս քանդում տիկնիկը.
ինքն էր նվիրել,
սպիտակ էր,
սիրուն,
մազերը՝ կարմիր,
պլոկում էի մազերը,
շպրտում պատից պատ,
հետո էլ նետում դարակը՝ մի տեղ,
ես քանդում էի,
հայրս՝ ծիծաղում:
Հիմա նույն ջանքով
դարակում ինձ եմ
մաս առ մաս քանդում
(իսկ հավաքելը դեռ այն ժամանակ
չէի կարողանում),
հայրս նայում է,
սակայն էլ չի ծիծաղում:

Գ.Խ-ին

Տխրությունը թանձրանում է՝
որպես մուգ նարնջագույն մայրամուտ,
ես գալիս եմ երկար-երկար զրուցելու.
սփոփանքի ոչ մի խոսք.
մենք պատասխանատու ենք միայն մեր լռության համար.
չէ՞ որ այն մեկնաբանվում է ինչպես ուզես՝
Ձեր փնտրած ու չգտած Աստծո պես.
երբեմն միակ կրոնը սեփական կասկածն է,
հատկապես երբ տագնապը սաստկանում է
ու մենությունը մարմնեղեն լինելու չափ սարսափեցնում.
Ու հիմա,
երբ սիրելիս գնացել է վերջնականապես,
ես սովորականից ավելի եմ կարոտում հորս,
որի հետ չեմ խոսում օտար տղամարդկանցից,
և թաքցնում իմ բոլոր գրությունները,
որովհետև չգիտեմ՝
հորս ու մորս տան սպիտակ պատերի
ո՞ր ստվերում թաքցնել սև մտքերս: