Ու տա­րի­ներ, դա­րեր, հա­զա­րամ­յակ­ներ շա­րու­նակ` մարդ­կա­յին ինքնա­կենտ­րո­նութ­յան տրա­մա­բա­նութ­յա­նը կիպ` հաղ­թա­նակ­նե­րի տե­րե­րը բա­զում են, պար­տութ­յուն­ներն` ան­տեր, քո­սոտ, պա­տե­րի տա­կին կուչ ե­կած, ձեռք չբեր­ված, այլ, չգի­տես ին­չու` դա­վա­ճան­նե­րի ձե­ռամբ, ղե­կա­վար­նե­րի ձեռ­քե­րով, դաշ­նա­կից­նե­րի կեղծ ձեռք­սեղ­մում­նե­րի արդ­յուն­քում ա­ռա­ջա­ցող մի եր­ևույթ են եղել, ու պի­տի՞ մնան։
­Պար­տութ­յունն այ­սօր ու­նի տեր։
Ու պար­տութ­յան էդ տե­րը ես եմ։ Ես` հայս։ Ես` գրողս։ Ես` քա­ղա­քա­ցիս։ Ես` աշ­խա­տա­վորս։
Ես` քա­ղա­քա­գետս…
­Ժո­ղո­վուր­դը` բտված տա­րի­նե­րի կեղ­ծի­քով, ժո­ղո­վուր­դը` ան­տեղ­յակ հայ­րե­նի­քից ու պե­տութ­յու­նից, ժո­ղո­վուր­դը` ան­ճա­շակ, ժո­ղո­վուր­դը` ան­կիրթ, ժո­ղո­վուր­դը` պա­ռակտ­ված, պար­տութ­յա՞ն չի կոչ­ված։
Իսկ ե­ղե՞լ ենք մենք էդ­պի­սին, թե՞ չենք ե­ղել։
Հ­րա­պա­րակ­նե­րում, երկ­րի ներ­սում, փո­ղոց­նե­րում, ամ­բիոն­նե­րի առջև հայ­րե­նի­քի մա­սին պատ­կե­րա­ցում չեն կազ­մում, ինչ­պես և` հաղ­թա­նակ­ներ տա­նում էդ վայ­րե­րից։
Իսկ որ­տե­ղի՞ց պի­տի սկսվեր մեր հայ­րե­նի­քը. հա, ինձ­նից ու քեզ­նից։ Ու դե­պի ու՞ր պի­տի գնար։ ­Պի­տի գնար մինչև ա­ռա­ջին գի­ծը, պե­տա­կան սահ­մա­նը, կռվող զին­վո­րը, այ­նինչ` հայ­րե­նի­քը էդ­պես էլ մնաց իմ ու քո մեջ։ Այ­նինչ` դա­վա­ճան­ներ ենք փնտրում, այ­նինչ` դա­վա­ճան­ներ են պետք։ Այ­նինչ` հե­րոս­նե­րին մի այլ բա­նի պետք է հա­կադ­րել, որ վա­ղը մեր ե­րե­խե­քին ա­սենք` սա հե­րոս է, բա­լիկ, սա` դա­վա­ճան։
Ին­չու ենք պարտ­վե՞լ…
Ես քեզ կհարց­նեմ այլ բան. քա­նի՞ ան­գամ ես ե­ղել Ար­ցա­խում…
Այ­նինչ` հաղ­թա­նակ էր հար­կա­վոր։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև չենք սո­վո­րել։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև չենք աշ­խա­տել։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև հայ­րե­նիք բա­ռը շուրթ­նե­րիս ծե­րին է ե­ղել միշտ` դառ­նա­լով ա­ռօ­րեա­կան զրույ­ցի թե­մա։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև հե­րոս­նե­րին խեղ­դել ենք պա­թո­սի մեջ` փո­խա­րեն ի­րենց տրված կյան­քը գնա­հա­տե­լու ու երկ­րից պե­տութ­յուն, հո­ղից` հայ­րե­նիք դարձ­նե­լու։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև պարտ­վել ենք։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև չէինք կա­րող չպարտ­վել։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև գու­ցե չէի՞նք կա­րող հաղ­թել։ Առն­վազն` այսօր։
­Պարտ­վել ենք, ո­րով­հետև պա­տաս­խա­նատ­վութ­յու­նից փա­խել ենք, պար­տութ­յու­նից փա­խել ենք, հաղ­թա­նակ ե­րա­զե­լով փա­խել ենք, այ­նինչ հաղ­թա­նա­կի հա­մար չեն փախ­չում։
­Պար­տութ­յու­նը տեր ու­նի, ե­թե մնաց ան­տեր` պար­տութ­յու­նից դա­սերն ո՞վ պի­տի քա­ղի։ ­Կող­քից նա­յենք, ա­սենք` գնա­ցեք դա­սեր քա­ղեք, որ հա­ջորդ ան­գամ չպարտ­վեք։ ­Բայց ու՞մ ա­սենք։
­Մե՛զ, մե՛զ, մե՛զ։